Η ανακοίνωση του εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ICC) στις 20 Μαΐου σχετικά με εντάλματα σύλληψης για πέντε ηγέτες του Ισραήλ και της Χαμάς προκάλεσε αμέσως έναν χείμαρρο σχολίων και απόψεων σε όλο τον κόσμο.
Η νομική πρωτοβουλία αντιπροσωπεύει ένα άνευ προηγουμένου ορόσημο στις διεθνείς σχέσεις, σηματοδοτώντας την πρώτη φορά που ηγέτες ενός συμμαχικού κράτους της Δύσης κατηγορούνται για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Σύμφωνα με τον Γενικό Εισαγγελέα του ΔΠΔ Καρίμ Καν, υπάρχουν εύλογα επιχειρήματα ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου και ο υπουργός Άμυνας Γιόαβ Γκάλαντ είναι ποινικά υπεύθυνοι για λιμοκτονία, δολοφονίες, σκόπιμες επιθέσεις εναντίον αμάχων, εξόντωση και δίωξη, μεταξύ άλλων εγκλημάτων. Όπως το εξήγησε ο Khan :
[Αυτά τα εγκλήματα] διαπράχθηκαν ως μέρος μιας εκτεταμένης και συστηματικής επίθεσης κατά του παλαιστινιακού άμαχου πληθυσμού σύμφωνα με την κρατική πολιτική. Αυτά τα εγκλήματα, κατά την εκτίμησή μας, συνεχίζονται μέχρι σήμερα.
Ο Χαν ζήτησε επίσης εντάλματα σύλληψης για τον Γιαχία Σινγουάρ, ηγέτη της Χαμάς στη Γάζα, τον Μοχάμεντ Ντέιφ, ηγέτη της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς, και τον Ισμαήλ Χανίγιε, τον πολιτικό ηγέτη της οργάνωσης.
Κύρια αποτελέσματα των κυρώσεων του ΔΠΔ
Το ΔΠΔ, που ιδρύθηκε το 2002 ως το μόνιμο δικαστήριο της τελευταίας λύσης για τη δίωξη ατόμων για εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, γενοκτονία και έγκλημα επίθεσης, περιλαμβάνει 124 συμβαλλόμενα κράτη . Ωστόσο, το δικαστήριο βασίζεται στη συνεργασία των κρατών μελών του για την επιβολή της νομοθεσίας, μια συνεργασία που δεν προβλέπεται από κράτη με επιρροή όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα και το Ισραήλ που δεν αναγνωρίζουν τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου.
Η έκδοση ενταλμάτων σύλληψης για κορυφαίους ισραηλινούς ηγέτες είναι, επομένως, πιθανό να περιλαμβάνει έναν άνευ προηγουμένου βαθμό πολιτικής και υλικοτεχνικής πολυπλοκότητας – με πολλά εμπόδια που δημιουργούνται από τους δυτικούς συμμάχους του Τελ Αβίβ.
Μιλώντας στο The Cradle , η Διευθύντρια της Διεθνούς Κλινικής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, Σούζαν Άκραμ, επισημαίνει ότι ο εισαγγελέας του ΔΠΔ πρέπει πρώτα να απαντήσει σε πολυάριθμα νομικά ερωτήματα για να παράσχει αποδεικτικά στοιχεία στους δικαστές της προδικασίας. Το χρονοδιάγραμμα για τις συζητήσεις και τις αποφάσεις τους σχετικά με τα αιτήματα εντάλματος παραμένει αβέβαιο.
Ο Κένεθ Ροθ, πρώην εκτελεστικός διευθυντής του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και επισκέπτης καθηγητής στη Σχολή Δημοσίων και Διεθνών Υποθέσεων του Πρίνστον, υπογραμμίζει την κύρια επίδραση των ενταλμάτων σύλληψης του ΔΠΔ, εάν εκδοθούν όπως ζητηθεί. Ο Νετανιάχου και ο Γκάλαντ δεν θα μπορούσαν να ταξιδέψουν σε κανένα από τα 124 κράτη μέλη του ΔΠΔ, καθώς κινδυνεύουν να συλληφθούν και να παραδοθούν στη Χάγη για δίκη.
«Ο κόσμος τους θα γίνει ξαφνικά πολύ μικρότερος», λέει στο The Cradle , προσθέτοντας ότι ελπίζει ότι «οι κυβερνήσεις θα σκεφτούν δύο φορές να τους στείλουν περισσότερα όπλα, δεδομένου ότι θα έχουν κατηγορηθεί επίσημα ότι τα χρησιμοποίησαν για να διαπράξουν εγκλήματα πολέμου και πιθανώς θα προσπαθήσουν να αποφύγετε να απαντήσετε σε αυτές τις κατηγορίες στο δικαστήριο».
Ο Gentian Zyberi, καθηγητής διεθνούς δικαίου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Νορβηγικό Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου του Όσλο, σημειώνει ότι το ΔΠΔ θα μπορούσε να επιβάλει άλλες κυρώσεις, όπως κατάσχεση κεφαλαίων και περιουσίας στο εξωτερικό για να χρησιμοποιηθούν ως αποζημιώσεις στα θύματα.
«Η πιο σημαντική πολιτική συνέπεια θα ήταν η νομιμότητά τους ως πολιτικοί ηγέτες μόλις το ΔΠΔ επιβεβαιώσει τις κατηγορίες», προειδοποιεί.
Ρεαλιστικά, ωστόσο, ορισμένες πολιτείες μπορεί να αρνηθούν να παραδώσουν τον Νετανιάχου, επικαλούμενοι την ιδιότητά του ως αρχηγού της κυβέρνησης και συνεπώς την ασυλία του ενώ βρίσκεται στην επικράτειά τους, υποστηρίζει ο καθηγητής John Quigley από το State University του Οχάιο. Αν και το ΔΠΔ δεν τιμά αυτή την ασυλία, το διεθνές δίκαιο δεν έχει επιλύσει οριστικά το ζήτημα. Αυτός προσθέτει:
Όσο για μια ποινή, δεν θα υπήρχε θέμα ποινής πριν από την καταδίκη. Η τυπική ποινή είναι η φυλάκιση. Μπορεί επίσης να επιβληθεί πρόστιμο. Εάν το άτομο είχε περιουσιακά στοιχεία σε κράτος μέλος του Καταστατικού της Ρώμης, θα μπορούσε να ζητηθεί από το ΔΠΔ να τα κατάσχει.
Το ΔΠΔ απειλείται από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ
Η πιθανή έκδοση αυτών των εντολών έχει προκαλέσει μικτές αντιδράσεις παγκοσμίως. Ενώ πολλά κράτη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, του Βελγίου, της Σλοβενίας, της Ιρλανδίας και της Ισπανίας, έχουν ανταποκριθεί θετικά, οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, όπως ήταν αναμενόμενο, απάντησαν με μανία.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, για παράδειγμα, εξέφρασε την οργή για το δικαστήριο που ζητά από κοινού εντάλματα τόσο για τους ηγέτες του Ισραήλ όσο και για τους ηγέτες της Χαμάς που τους κατηγορούν για παρόμοια εγκλήματα: «Ό,τι κι αν υπονοεί αυτός ο εισαγγελέας, δεν υπάρχει ισοδυναμία – καμία – μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς». Ο Μπάιντεν αρνήθηκε επίσης κατηγορηματικά την ύπαρξη γενοκτονίας στη Γάζα: «Αυτό που συμβαίνει δεν είναι γενοκτονία. Το απορρίπτουμε αυτό», είπε κατά τη διάρκεια ομιλίας του στον Λευκό Οίκο.
Με τη σειρά του, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν είπε ότι το δικαστήριο δεν έχει δικαιοδοσία για την ενέργεια του Ισραήλ που αμφισβητεί τη «νομιμότητα και την αξιοπιστία αυτής της έρευνας». Αλλά το προδικαστικό τμήμα του ΔΠΔ έχει ήδη απορρίψει αυτό το επιχείρημα, με βάση τη συντριπτική ψήφο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών που παραχωρεί στην Παλαιστίνη το καθεστώς ενός «κράτους παρατηρητή που δεν είναι μέλος.
Η Ουάσιγκτον ισχυρίζεται περαιτέρω ότι ο εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου θα έπρεπε να είχε αναβάλει τις ισραηλινές αυτοανακρίσεις σύμφωνα με τη γνωστή ως αρχή της συμπληρωματικότητας. Αλλά ο Ροθ καταρρίπτει πλήρως την ιδέα ότι το Ισραήλ είναι ικανό να ερευνήσει αντικειμενικά τον εαυτό του για εγκλήματα πολέμου: «Το Ισραήλ έχει ανακοινώσει 70 έρευνες αλλά καμία για τη στρατηγική της πείνας που βρίσκεται στο επίκεντρο της τρέχουσας υπόθεσης του ΔΠΔ».
Επιπλέον, ο Ροθ επισημαίνει ότι «το Ισραήλ δεν έχει ιστορικό δίωξης ανώτερων αξιωματούχων για εγκλήματα πολέμου» και είναι απίθανο να το κάνει σύντομα, με βάση την περιφρονητική απάντηση του Νετανιάχου στο αίτημα του ΔΠΔ, όπου χαρακτήρισε τον Χαν «αντισημίτη».
Επιβολή κυρώσεων στη δικαιοσύνη
Εν τω μεταξύ, η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ ψήφισε νομοθεσία για την επιβολή κυρώσεων στο δικαστήριο για την αναζήτηση εντάλματος σύλληψης για ανώτερους ισραηλινούς ηγέτες, το οποίο τώρα αναμένει την έγκρισή του στη Γερουσία των ΗΠΑ. Η νομοθεσία επιδιώκει να επιβάλει κυρώσεις σε άτομα που έχουν «εμπλακεί άμεσα ή με άλλον τρόπο βοήθησε» το ΔΠΔ στη δίωξη Αμερικανών ή πολιτών συμμάχων των ΗΠΑ που δεν αναγνωρίζουν το ΔΠΔ, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ.
Το πρωταρχικό συμφέρον της Ουάσιγκτον να περιορίσει την εμβέλεια του ΔΠΔ είναι η ανησυχία ότι το δικαστήριο μπορεί να στρέψει την προσοχή και τη νομική του επιρροή σε αμερικανικά στρατεύματα και αξιωματούχους που εμπλέκονται σε παράνομες στρατιωτικές επιθέσεις και επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ουάσιγκτον και το Τελ Αβίβ απειλούν το ΔΠΔ και την Ειδική Εισαγγελία. Ο καθηγητής Άκραμ υπενθυμίζει ότι ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εξέδωσε εκτελεστικό διάταγμα πάγωμα των αμερικανικών λογαριασμών της πρώην ειδικής εισαγγελέα Φάτου Μπενσούντα και των μελών του προσωπικού της και τους αρνήθηκε τη βίζα για να εισέλθουν στις ΗΠΑ για να παρουσιαστούν στα κεντρικά γραφεία των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη.
Μια πρόσφατη ερευνητική έκθεση στον Guardian αποκάλυψε ότι το Ισραήλ διεξήγαγε μια εκστρατεία παρενόχλησης και απειλών κατά της Μπενσούντα και της οικογένειάς της για 10 χρόνια, στην οποία οι υπηρεσίες πληροφοριών του αναπτύχθηκαν «για να παρακολουθούν, να χακάρουν, να πιέζουν, να σπιλώνουν και να απειλούν το ανώτερο προσωπικό του ΔΠΔ. μια προσπάθεια να εκτροχιάσει τις έρευνες του δικαστηρίου».
Όμως, όπως υποστηρίζει ο Zyberi, η επιβολή κυρώσεων στο ΔΠΔ ή στο προσωπικό του για τη διερεύνηση της κατάστασης στην Παλαιστίνη παραβιάζει το Καταστατικό του ΔΠΔ, παρεμποδίζοντας τη δικαιοσύνη και ως εκ τούτου –η ίδια– δικαιολογεί κυρώσεις βάσει του άρθρου 70.
Ο Quigley υποστηρίζει ότι η αντίδραση της Ουάσιγκτον σηματοδοτεί περιφρόνηση του κράτους δικαίου: υποστηρίζει το ΔΠΔ ενάντια σε αντιπάλους, αλλά το καταγγέλλει όταν στοχοποιούνται σύμμαχοι. Αυτή η δυαδικότητα υπογραμμίστηκε από τον εισαγγελέα Khan σε συνέντευξή του στο CNN όταν αποκάλυψε μια εκπληκτική παραδοχή ενός ανώτερου ηγέτη: «Αυτό το δικαστήριο [το ΔΠΔ] είναι χτισμένο για την Αφρική και για τραμπούκους όπως ο Πούτιν».
Για τον Akram, η εστίαση του ΔΠΔ στο παρελθόν σε Αφρικανούς και Βαλκάνιους δράστες ουσιαστικά αγνοεί τα εγκλήματα των δυτικών δυνάμεων, για παράδειγμα, από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Η υπόθεση εναντίον του Νετανιάχου και του Γκάλαντ, πιστεύει, δοκιμάζει την αξιοπιστία του δικαστηρίου σήμερα - ενώ ο Ροθ βλέπει τα πιθανά εντάλματα ως απόδειξη ότι ακόμη και ισχυροί ηγέτες μπορούν να λογοδοτήσουν βάσει του νόμου.
Εάν η διαδικασία που ξεκίνησε ο Khan αποδώσει καρπούς, το ΔΠΔ θα είναι μοναδικά τοποθετημένο για να αναδιαμορφώσει τα όρια της διεθνούς δικαιοσύνης και να θεωρήσει υπεύθυνους τους εγκληματίες πολέμου - ανεξαρτήτως εθνικότητας, φυλής ή θρησκείας. Αυτό μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στο διεθνές δίκαιο και ένα άλλο βήμα μακριά από την εποχή της ατιμωρησίας υπό την ηγεσία της Δύσης.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα εκείνες του Μytilenepress
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου