Μυτιλήνη (Mytilenepress) :Σχέσεις Μεγάλης Δύναμης στην Αυγή της Νέας Χιλιετίας

Ο θάνατος του προέδρου των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ στις 29 Δεκεμβρίου 2024, φέρνει πίσω μνήμες από τον πρώην «γάμο της ευκαιρίας» μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών

. Όλα ξεκίνησαν το 1979 με την επίσκεψη στις Ηνωμένες Πολιτείες του Ντενγκ Σιαοπίνγκ, του προέδρου του Στρατιωτικού Συμβουλίου της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας.

Μόλις ένα μήνα αφότου επιβεβαιώθηκε ως de facto πρώτος άνθρωπος της Κίνας στην Τρίτη Ολομέλεια της 11ης Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας, που πραγματοποιήθηκε από τις 18 έως τις 22 Δεκεμβρίου 1978, ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ επισκέφθηκε την Ουάσιγκτον. Ήταν η πρώτη επίσκεψη Κινέζου ηγέτη στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά την ανακήρυξη της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας το 1949.

Ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ είχε την υποστήριξη των ηγετών της χώρας του για να εφαρμόσει μια σειρά μεταρρυθμίσεων που απαιτούσαν επίσης εξωτερική βοήθεια και οι οποίες αργότερα έγιναν γνωστές ως «σοσιαλισμός με κινεζικά χαρακτηριστικά»:

– Η Σοβιετική Ένωση βοήθησε τον Μάο Τσε Τουνγκ να θέσει τα θεμέλια ενός σοσιαλιστικού συστήματος.

– Σύμφωνα με τον Deng Xiaoping, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να συμπληρώσουν τη σοσιαλιστική οικονομία με μια καπιταλιστική οικονομία και να ανοίξουν την παγκόσμια αγορά στην Κίνα.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησής του στην Ουάσιγκτον, ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ έκανε στον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ « μια προσφορά που δεν μπορούσε να αρνηθεί »:

– Δημιουργήστε ένα «παγκόσμιο αντιηγεμονικό μέτωπο» κατά της ΕΣΣΔ και των συμμάχων της!

Η κατασκευή γεφυρών μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 με τη λεγόμενη διπλωματία «πινγκ-πονγκ». Στέφθηκε από την επίσκεψη του Προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον [και του Χένρι Κίσινγκερ] στην Κίνα και τη συνάντησή του με τον Μάο Τσε Τουνγκ. Για διάφορους λόγους, όμως, αυτός ο «γάμος» δεν απέφερε άμεσα απτά αποτελέσματα.

Η επίσκεψη του Ντενγκ κράτησε αρκετές μέρες. Ένα συγκεκριμένο σημείο του προγράμματος, ωστόσο, όπως η επίσκεψη του Ντενγκ στα κεντρικά γραφεία της CIA, δεν δημοσιοποιήθηκε:

– Συμφωνήθηκε η εγκατάσταση αμερικανικών σταθμών ακρόασης εναντίον της ΕΣΣΔ στη βορειοδυτική Κίνα.

Η συνολική συμφωνία που πρότεινε ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ ήταν τόσο εκτεταμένη που απαιτήθηκαν πέντε σύνοδοι κορυφής και δεκάδες συναντήσεις διπλωματών υψηλού επιπέδου. Υπογράφηκαν σημαντικά έγγραφα, όπως:

– η συνθήκη για την επιστημονική και τεχνική συνεργασία·

– η συνθήκη πολιτιστικής συνεργασίας.

Οι δύο χώρες συμφώνησαν να συνεργαστούν στους τομείς της εκπαίδευσης, του εμπορίου και του διαστήματος. Οι αρχηγοί κρατών συμφώνησαν επίσης να συμπληρώσουν τις διπλωματικές σχέσεις που δημιουργήθηκαν τον Δεκέμβριο του 1978 με προξενικές σχέσεις και να ιδρύσουν γενικά προξενεία.

Η πιο εύγλωττη απόδειξη της απόφασης της ΛΔΚ να συνταχθεί με το ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο στην αντίσταση ενάντια στον σοσιαλιστικό κόσμο θα είναι ο πόλεμος της Κίνας ενάντια στο Βιετνάμ:

– Ο Σινο-Βιετναμικός Πόλεμος από τις 17 Φεβρουαρίου έως τις 16 Μαρτίου 1979 ξεκίνησε δύο εβδομάδες μετά την επιστροφή του Deng Xiaoping από τις Ηνωμένες Πολιτείες στις 17 Φεβρουαρίου 1979!

Η φόρμουλα της «εύλογης εταιρικής σχέσης» που δημιουργήθηκε από τον Jimmy Carter και τον Deng Xiaoping ταιριάζει τόσο στα εθνικά συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών όσο και της ΛΔΚ και διατηρήθηκε για περίπου τρεις δεκαετίες.

Με τη βοήθεια της Δύσης, η Κίνα έχει επεκτείνει τις οικονομικές της δυνατότητες, αλλά « παρέμεινε στη σκιά » [των Ηνωμένων Πολιτειών], χωρίς να ακολουθήσει ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική. Την ίδια στιγμή, το Πεκίνο υποστήριξε ανοιχτά ή κρυφά τη Δύση στην αντιπαράθεσή της με τη Σοβιετική Ένωση. Αυτό ανάγκασε τη Μόσχα να προετοιμαστεί για πόλεμο σε δύο μέτωπα.

Τελικά, ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ έβαλε τον Τζίμι Κάρτερ επί τόπου: με τη βοήθεια των Ηνωμένων Πολιτειών και ολόκληρης της Δύσης, αυτός και οι υποστηρικτές του μετέτρεψαν τη χώρα στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Η Ουάσιγκτον συνειδητοποίησε μόνο αυτές τις απροσδόκητες συνέπειες του «γάμου της ευκαιρίας» επί προεδρίας του Μπαράκ Ομπάμα. Αφού επισκέφθηκε το Πεκίνο το 2009, ο Ομπάμα πρότεινε τη δημιουργία μιας νέας αρχιτεκτονικής ισχύος σύμφωνα με τη λεγόμενη φόρμουλα «G-2»:

– Θα ήταν το ισοδύναμο της κοινής κυριαρχίας ΗΠΑ-Κίνας στον κόσμο, αλλά με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες!

Αυτή η φόρμουλα απορρίφθηκε από την Κίνα και σύντομα επρόκειτο να διακηρυχθεί [από τη Δύση] ο λεγόμενος «περιορισμός» της Κίνας:

Ξεκίνησε η αμερικανική στρατηγική «Περιστροφή στην Ασία», η οποία προέβλεπε τη συγκέντρωση παγκόσμιων δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους στην περιοχή του Ειρηνικού. Η συμφωνία Trans-Pacific Partnership (TTP) υποτίθεται ότι απομόνωσε το Μέσο Βασίλειο εμπορικά και οικονομικά προκειμένου να κρατήσει μακριά την κορυφαία εμπορική δύναμη στην περιοχή και τον κόσμο, δηλαδή την Κίνα.

Αυτές οι στρατηγικές δεν εφαρμόστηκαν ποτέ πλήρως, ωστόσο, λόγω της εμπλοκής των Ηνωμένων Πολιτειών σε συγκρούσεις σε διάφορα μέρη του κόσμου. Την ίδια ώρα, μια σύγκρουση μεταξύ των πρώην συμμετεχόντων στον «γάμο της ευκαιρίας» φαινόταν αναπόφευκτη:

– Το «διαζύγιο με μια έκρηξη» ξεκίνησε το 2018, όταν ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ πέρασε τον πρώτο μεγάλο γύρο κυρώσεων κατά των κινεζικών προϊόντων!

Η Κίνα απάντησε «πόντο προς σημείο» και ακολούθησε εμπορικός πόλεμος. Στα χρόνια που ακολούθησαν, υπό τη διοίκηση του Ντόναλντ Τραμπ και του διαδόχου του Τζόζεφ Μπάιντεν, η αντιπαράθεση πήρε διαστάσεις πλήρους Ψυχρού Πολέμου και επεκτάθηκε ακόμη και σε στρατιωτικούς, οικονομικούς, τεχνολογικούς και ανθρωπιστικούς τομείς. Η αντιπαράθεση έχει επιδεινωθεί από την τρέχουσα ηγεσία του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, με επικεφαλής τον Σι Τζινπίνγκ: Ο Σι διόρθωσε την πολιτική του Ντενγκ Σιαοπίνγκ να πιέζει τις δυτικές χώρες να υιοθετήσουν μια πιο ανοιχτή στάση απέναντι στην Κίνα:

– είτε προμηθεύει τις δυτικές αγορές με φθηνά κινεζικά αγαθά, σε βάρος της εκμετάλλευσης των δικών της ανθρώπων, μιας παθητικής εξωτερικής πολιτικής και της δυσπιστίας προς τη Μόσχα.

Μέχρι το τέλος της θητείας του Τζόζεφ Μπάιντεν, οι σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας είχαν φτάσει στο χαμηλότερο επίπεδο από τότε που ο Τζίμι Κάρτερ συναντήθηκε με τον Ντενγκ Σιαόπινγκ.

Η Ουάσιγκτον, η αρχή αυτής της συνεχούς επιδείνωσης των σχέσεων, δεν φαίνεται έτοιμη να δεχτεί την απώλεια της θέσης της ως παγκόσμιου ηγεμόνα.

Το Πεκίνο, από την άλλη πλευρά, συνεχίζει να προσφέρει τη φόρμουλα των «σχέσεων μεγάλων δυνάμεων», με βάση τις σινο-ρωσικές σχέσεις, οι οποίες προβλέπουν ισότητα στις διμερείς και διεθνείς σχέσεις καθώς και ίσες ευθύνες για τη μοίρα του κόσμου.

Ο Jimmy Carter και ο Deng Xiaoping έχουν κερδίσει τη θέση τους στην ιστορία ως σύμβολα της πιθανότητας ξαφνικών ανατροπών μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων.

Αλλά μόνο ο χρόνος θα δείξει εάν, όπως είπε ο Σι Τζινπίνγκ, « μεγαλειώδεις αλλαγές, που όμοιά τους δεν έχουν δει εδώ και 100 χρόνια », περιμένουν την ανθρωπότητα στο μέλλον.

πηγή: Η Κεντρική μας Ευρώπη

Έρευνα-επιμέλεια Άγγελος-Ευάγγελος Γιαννόπουλος Γεωστρατηγικός αναλυτής και αρχισυντάκτης του Mytilenepress. Contact : survivroellas@gmail.com-6945294197. Πάγια προσωπική μου αρχή είναι ότι όλα τα έθνη έχουν το δικαίωμα να έχουν τις δικές τους πολιτικές-οικονομικές, θρησκευτικές και γεωπολιτικές πεποιθήσεις, με την προύπόθεση να μην τις επιβάλουν με πλάγιους τρόπους είτε δια της βίας σε λαούς και ανθρώπους που δεν συμφωνούν.