Ως καλοί ιστορικοί, δεν κάνουμε σε καμία περίπτωση ένα καθαρό χαρτί του παρελθόντος.
Στην Ελλάδα, πιο συγκεκριμένα στη Θεσσαλία για την «τοπική» μας περίπτωση, δύσκολα ξεχνάμε, για παράδειγμα, την πολύ μακρόχρονη και δοκιμασμένη περίοδο της Οθωμανικής κατοχής, γενικά μεταξύ 1420 και 1881, χρονιά που η Θεσσαλία ήταν προσκολλημένη στο σύγχρονο Ελληνικό.
Όπως, ως προς αυτό, δεν παραλείπουμε να αναφέρουμε, ή έστω να αμφισβητήσουμε ευθέως αν είναι δυνατόν, τις άμεσες οθωμανικές πηγές.
Θεόδωρος Νήμας. Τρίκαλα 2019
Αυτό ακριβώς πέτυχε με επιτυχία ο Θεόδωρος Νήμας δημοσιεύοντας τον Ιούνιο του 2024 το έργο του ως ιστορικού και μελετητή με τίτλο: « Η Οθωμανική απογραφή του 1454/55 στο σαντζάκι των Τρικάλων. Θεσσαλία – Πιερία – Ευρυτανία – Ναυπακτία – Δυτική Φωκίδα και άλλες παρακείμενες περιοχές .» Σημειώστε ότι ο συγγραφέας, καθηγητής των ελληνικών γραμμάτων, κλασικών και σύγχρονων, καθώς και λογοτεχνίας και ιστορίας, είναι και πρόεδρος του «ΦΙΛΟΣ», του πολύ δραστήριου « Φιλολογικού, Ιστορικού και Λογοτεχνικού Συλλόγου » Τρικάλων, στη δυτική Θεσσαλία.
Η εργασία αυτή πραγματεύεται λοιπόν την οθωμανική απογραφή του 1454/55 στο σαντζάκι των Τρικάλων, που περιλάμβανε τότε μια πολύ μεγάλη γεωγραφική έκταση, δηλαδή ολόκληρη τη Θεσσαλία, την Πιερία κάτω από τον Όλυμπο και μέχρι τον ποταμό Αλιάκμονα. βόρεια, οι πόλεις της Δυτικής Μακεδονίας που γειτνιάζουν με τη Θεσσαλία, το Μέτσοβο και τα χωριά της Ηπείρου που ανήκουν σε αυτήν, στη συνέχεια οι περιοχές Ευρυτανίας, Ναυπακτίας καθώς και ορισμένα χωριά της Δυτικής Φωκίδας. Εν ολίγοις, ένα καλό τμήμα της σημερινής ηπειρωτικής Ελλάδας, που εκτείνεται πρακτικά νότια μέχρι τους Δελφούς.
« Η οθωμανική απογραφή του 1454/55 στο σαντζάκι
των Τρικάλων» του Θεόδωρου Νήμα
Αυτή η απογραφή, γραμμένη επίσης με την παλιά τουρκική γραφή, αποτελεί μέρος του Μητρώου Νο. 859, που τηρείται στην Άγκυρα και δημοσιεύεται από τους Melek Delilbaşi και Muzaffer Arikan το 2001 σε φωτοαναπαραγωγή. Κατά καιρούς, το κείμενο μεταγράφηκε στη νέα τουρκική γραφή, αν και... τα ονόματα των χριστιανών κατοίκων αν και αναφέρονταν, δεν εμφανίζονταν εκεί.
Η καθημερινότητα των Τούρκων στην πόλη. Τρίκαλα 1884 [Τοπικός Τύπος]
Το βιβλίο αποτελείται από τρία κύρια μέρη. Πρώτα η εισαγωγή, στην οποία παρέχονται ουσιαστικές πληροφορίες σχετικά με την κατάκτηση της Ελλάδας και ιδιαίτερα της Θεσσαλίας, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Αναφέρεται ιδιαίτερα οι διοικητικές διαιρέσεις, η δημιουργία και οργάνωση του σαντζακιού των Τρικάλων, ο θεσμός της αρματωλίας και το ιδιοκτησιακό καθεστώς, η ζωή των κατοίκων, μια σύντομη ιστορία της πόλης των Τρικάλων, οι πληθυσμοί καθώς και οι οθωμανικές απογραφές και κυρίως αυτή του 1454/55.
Το τελευταίο θεωρείται το πιο σημαντικό, γιατί έχει πολύ μεθοδικό χαρακτήρα και είναι το πρώτο που παρέχει πολύ χρήσιμα δημογραφικά και οικονομικά στοιχεία για το σαντζάκι των Τρικάλων, το οποίο περιλάμβανε, όπως αναφέραμε, μια πολύ μεγάλη έκταση του Στερεά Ελλάδα.
Κάτω από το φρούριο. Τρίκαλα 2024
Αυτό το οθωμανικό μητρώο, που αποτελείται από 466 φύλλα το καθένα με διάσταση 29×11 cm, είναι κατά κάποιο τρόπο «ορφανό». γιατί στερείται το εισαγωγικό μέρος και την αυτοκρατορική υπογραφή που φέρει τον οθωμανικό κώδικα – «kãnünãme», καθώς και προφανώς πολλά φύλλα, αφού οι πόλεις και τα χωριά αυτού που σήμερα αποτελεί το Νομό Μαγνησίας, είναι δηλαδή η επαρχία Βόλου στα Ανατολικά. Θεσσαλία, μην εμφανιστείτε εκεί.
Η βιβλιοδεσία και η αρίθμηση των σελίδων του Μητρώου έγιναν στη συνέχεια από το προσωπικό των Αρχείων Κωνσταντινουπόλεως. Η έκδοση αυτή αποδείχθηκε πολύτιμη για τη μελέτη της περιόδου των πρώτων χρόνων της Τουρκοκρατίας, καθώς έδωσε την ευκαιρία σε Έλληνες ιστορικούς και ερευνητές να μεταφράσουν και να δημοσιεύσουν διάφορα αποσπάσματα από το Μητρώο.
Η καθημερινότητα στην πόλη. Τρίκαλα, δεκαετία του 1880 [Τοπικός Τύπος]
Αυτό έδωσε τη δυνατότητα να γίνουν γνωστά αρκετά ιστορικά στοιχεία για τις πόλεις της Θεσσαλίας κατά την περίοδο αυτή, αποτελώντας ουσιαστικά την παλαιότερη μαρτυρία της στιγμής για την ύπαρξη πόλεων στην περιοχή, ονόματα κατοίκων, είδη κτηνοτροφικών και αγροτικών ζώων, μεταξύ άλλων. .
Πολύ εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι ακόμη και πολύ μικρά ή ακατοίκητα χωριά, που βρίσκονται στα πιο δυσπρόσιτα σημεία του ορεινού όγκου της Πίνδου όπως οι περιοχές Ασπροπόταμος, Άγραφακαι Krávara, καταγράφονται με μεγάλη ακρίβεια εκεί.
Λίμνη Πλαστήρα στον ορεινό όγκο της Πίνδου. Θεσσαλία, 2024
Στη συνέχεια, το πρώτο μέρος του βιβλίου περιέχει ολόκληρο το μεταφρασμένο Μητρώο, με εξαίρεση τα ονόματα των οικογενειών, τα οποία παρέχονται μόνο για μερικά αντιπροσωπευτικά χωριά από όλες τις περιοχές του Σαντζάκ. Πιο συγκεκριμένα, τα στοιχεία παρουσιάζονται με τη σειρά που εμφανίζονται αυτές οι τοποθεσίες στο Μητρώο, ανά τιμάρισμα ταυτόχρονα με τα χωριά που ανήκουν σε αυτές, καθώς και τα ονόματα, στα ελληνικά και τούρκικα, των χωριών, τα οποία είναι επίσης ταυτίζεται με σύγχρονους οικισμούς, με εξαίρεση ορισμένους που έπαψαν να υπάρχουν πριν από αιώνες.
Αναφέρονται επίσης ζώα, πρόβατα, κατσίκες ή χοίροι, μελίσσια, γεωργικά προϊόντα, σιτάρι, κριθάρι, λινάρι, αμπέλια, γλεύκος κ.λπ., ορισμένοι ειδικοί φόροι, όλοι οι φορολογούμενοι κάτοικοι ανά κατηγορία, νοικοκυριά ή πλήρη νοικοκυριά, χήρες, άγαμοι και οι συνολικό ποσό φόρου παραγωγής ή φόρου που έπρεπε να πληρώσει κάθε χωριό ή πόλη.
Στη λίμνη Πλαστήρα στον ορεινό όγκο της Πίνδου. Θεσσαλία, 2024
Στη συνέχεια, το δεύτερο μέρος, οργανωμένο σε δώδεκα γεωγραφικές ενότητες, όπου εξετάζονται λεπτομερώς όλα τα χωριά και οι πόλεις του σύγχρονου Νομού Τρικάλων, με βάση όλα τα στοιχεία που αναφέρονται στο Μητρώο που τα αφορούν, δηλ. τα ονόματα των αρχηγών. των νοικοκυριών που υπόκεινται στο φόρο, των κτηνοτροφικών και αγροτικών προϊόντων που υπόκεινται στο φόρο καθώς και των εισοδημάτων από άλλες πηγές. Με άλλα λόγια, όλα τα δεδομένα του Μητρώου επεξεργάζονται και μελετώνται καλά αναλυτικά εκεί.
Για καθεμία από τις δώδεκα γεωγραφικές ενότητες, τέσσερις πίνακες συγκεντρώνουν τα ποσοτικά δεδομένα που σχετίζονται με τα χωριά και τις πόλεις της αντίστοιχης ενότητας: αριθμός φορολογουμένων ανά πόλη, ποσά φόρων για πρόβατα, κατσίκες, χοίρους και κυψέλες, ποσά φόρων σε όλα τα αγροτικά προϊόντα και τέλος, το συνολικό ποσό των φόρων ανά χωριό ή πόλη και ανά αντικείμενο.
Υπό την Πίνδο. Περιφέρεια Τρικάλων, 2024
Το παράρτημα περιλαμβάνει δύο πίνακες, ο ένας περιλαμβάνει τις πόλεις και τα χωριά με τον μεγαλύτερο πληθυσμό φορολογουμένων, με περισσότερους από 100 αρχηγούς νοικοκυριών, και ο άλλος, συμπεριλαμβανομένων των πόλεων και των χωριών με τους υψηλότερους φόρους, με περισσότερα από 100 αρχηγά νοικοκυριών. Αναλυτικές Καταγραφές Τόπων και ονομάτων που αναφέρονται στο βιβλίο ολοκληρώνουν την εργασία, για τη διευκόλυνση των αναγνωστών του. Μια ολόκληρη εποχή!
Γνώρισα πρόσφατα τον Θόδωρο Νήμα στα Τρίκαλα και με μεγάλη χαρά συζητήσαμε, πρώτα το έργο του από το φετινό καλοκαίρι, μετά την ιστορική κατάσταση της όμορφης περιοχής μας... που όμως αδειάζει. Τα χωριά μας, για παράδειγμα τα Άγραφα, έχουν χάσει σε μεγάλο βαθμό τους κατοίκους τους και άρα τους... αρματολές τους.
Υπό την Πίνδο. Περιφέρεια Τρικάλων, 2024
Μιλήσαμε επίσης για τη φοβερή δεκαετία του 1940, μεταξύ του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου, και τελικά του εμπιστεύτηκα το πρόσφατο χειρόγραφό μου στα ελληνικά, σχετικά με μια επερχόμενη έκδοση φέτος υπό την αιγίδα του ΦΙΛΟΣ, από την ιστορική μου έρευνα. για την καθημερινή ζωή των Ελλήνων στρατιωτών και αξιωματικών, αυτών από την περίοδο από το 1917 στο βαλκανικό μέτωπο του Μεγάλου Πολέμου και στη συνέχεια καλύπτουν κυρίως τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο στη Μικρά Ασία, από το 1919 έως το 1922.
Εξάλλου, οι στρατιώτες μας που «συνάντησαν» με αυτόν τον τρόπο ήταν τόσο οι Θεσσαλοί, όσο και από πολύ μικρά ή ακατοίκητα χωριά, που βρίσκονται ακριβώς στα πιο δυσπρόσιτα σημεία του ορεινού όγκου της Πίνδου.
Μια τόσο όμορφη περιοχή, ακόμα κάπως κατοικημένη... συμπεριλαμβάνονται αρκούδες και γάτες και επίσης, μια διαδρομή που δεν πρέπει να χάσετε ως μέρος της πρότασής μου για να ανακαλύψετε τη Θεσσαλία μέσω της « Διαφορετικής Ελλάδας », πραγματικά μακριά από την πεπατημένη του μαζικού τουρισμού και ξανά, χωρίς να κάνουμε ποτέ μια ξεκάθαρη εικόνα του παρελθόντος.
Μια τόσο όμορφη περιοχή, κάπως ακόμα κατοικημένη. Τρίκαλα, 2024
πηγή: Ελληνική Πόλη
«Η μεταρρύθμιση της γραφής έλαβε χώρα στην Τουρκία το 1928. Το αραβικό αλφάβητο που ήταν σε χρήση για πάνω από χίλια χρόνια εγκαταλείφθηκε υπέρ ενός λατινοτουρκικού αλφαβήτου. Αυτή η μεταρρύθμιση αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός στην ιστορία των γλωσσών. Η αλλαγή στη γραφή ήταν ένα από τα κύρια συστατικά της γλωσσικής μεταρρύθμισης της νεαρής Τουρκικής Δημοκρατίας στις αρχές της δεκαετίας του 1920, οι Τούρκοι αποτελούσαν μια από τις πολλές γλωσσικές και εθνοτικές ομάδες και η επίσημη γλώσσα της Αυτοκρατορίας ήταν η Οθωμανική Τουρκική. μείγμα αραβικών, περσικών και τουρκικών. Σε όλη αυτή την αυτοκρατορία, οι διανοούμενοι δανείστηκαν όχι μόνο λέξεις από τα αραβικά και τα περσικά, αλλά επίσης καθόρισαν εκφράσεις και συντακτικές δομές από αυτές τις γλώσσες και τις ενσωμάτωσαν στα τουρκικά. Αυτή η γλώσσα, που γράφτηκε και μιλιόταν μόνο από την οθωμανική ελίτ, ήταν σχεδόν εντελώς ακατανόητη για τον υπόλοιπο τουρκικό πληθυσμό που ζούσε στα όρια της αυτοκρατορίας. Σε αυτό το διάστημα, τα τουρκικά παρέμειναν η γλώσσα των φτωχών και των αγράμματων. Η αμφισβήτηση της οθωμανικής τουρκικής, ενός μείγματος τριών γλωσσών, της αραβικής, της περσικής και της τουρκικής, εκδηλώθηκε κατά την περίοδο που ονομάστηκε Τανζιμάτ στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα από μοντερνιστές διανοούμενους. Ιδιαίτερα επέκριναν το αλφάβητό του επειδή η γραπτή γλώσσα δεν αντιστοιχούσε ακριβώς στους ήχους της Τουρκικής. Ως εκ τούτου, έπρεπε να καταφύγει κανείς σε έναν συνδυασμό πινακίδων για να αποδώσει τους ήχους των τουρκικών. Βλ. Mehmet-Ali Akinci Dyalang, “The reform of Turkish write”, CNRS 6065 University of Rouen, 2005 Η Melek Delilbaşi, 1947-2022, ήταν Τούρκος ιστορικός με ειδίκευση στο Βυζάντιο και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Επιπλέον, θεώρησε ότι η διαδοχή από τη μια αυτοκρατορία στην άλλη –στην προκειμένη περίπτωση η κατάρρευση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και η αντικατάστασή της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία– είναι ένα φαινόμενο που δεν μπορεί να εξεταστεί σωστά αν εξεταστεί μόνο από τη μία πλευρά. Ο Mehmet Muzaffer Arikan, 1928-2019, ήταν Τούρκος ιστορικός που συνέχισε την έρευνά του στο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης στην Ισπανία. Ίδρυσε και διηύθυνε το Τμήμα Ισπανικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Άγκυρας μεταξύ 1974 και 1982 και διετέλεσε διευθυντής του Ινστιτούτου Ιστορίας μεταξύ 1976 και 1980. Ο Αρικάν είχε επίσης εργαστεί στη Γενική Διεύθυνση του Κτηματολογίου στην Τουρκία και ήταν μέλος της Τουρκικής Ιστορικής Εταιρείας. Ο σουλτάνος Μουράτ Β' αποδίδεται γενικά από το 1421 έως το 1451 με την εισαγωγή στην Οθωμανική Αυτοκρατορία των αρματολίκιων, στρατιωτικών φορέων που προορίζονταν για την καταστολή της ληστείας, που συνήθως επιστρατεύονταν μεταξύ των κατοίκων των προς προστασία περιοχών, συχνά μεταξύ των ίδιων των ληστών. Στην Ελλάδα λοιπόν οι αρματολοί ήταν Έλληνες, ήταν σχεδόν πάντα κλέφτες, με άλλα λόγια ληστές συνταγματοποιημένοι και πληρωμένοι από τους Τούρκους, οι οποίοι τους παρείχαν και απαλλαγή από τους φόρους. Έπρεπε να εξασφαλίσουν την προστασία των πόλεων και των χωριών, να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα των δρόμων, να παρακολουθούν τις παρελάσεις. Δείτε επίσης, Claudia Antonetti, «Agraíoi et ágrioi. Ορειβάτες και βοσκοί: ένα διαχρονικό πρωτότυπο της αγριότητας» Αυτό έρχεται εν μέρει σε αντίθεση με την εκδοχή των γεγονότων που είναι γενικά αποδεκτά στην Ελλάδα, καθιστώντας τα Άγραφα και σύμφωνα με την ετυμολογία του τοπωνυμίου, «μη καταχωρημένες τοποθεσίες» στα διοικητικά μητρώα της Βυζαντινής και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Πράγμα που όμως δεν αφαιρεί από την ουσία του τόπου, όπως λένε, τους επί μακρόν πρακτικά ανεξάρτητους κατοίκους στα στενά υψίπεδα της αλυσίδας των Αγράφων στη νότια Πίνδο, φυσικά ανώμαλους μαχητές, ληστές των περασμάτων και κατά καιρούς, μαχητές της αντίστασης απέναντι στους εισβολείς. Αυτό είναι akçe, που συχνά αποκαλείται στα γαλλικά aspre. Πρόκειται για ένα ασημένιο νόμισμα το οποίο ήταν μια από τις νομισματικές μονάδες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τον 14ο αιώνα, πριν πέσει σε αχρηστία στις αρχές του 19ου αιώνα. Στη συνέχεια, το akçe ζύγιζε περίπου 1,15 g περίπου χάλκινου ασημιού μέχρι το τέλος της βασιλείας του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς. Στη συνέχεια, η αναλογία του καθαρού αργύρου που περιείχε το κομμάτι μειώθηκε σταδιακά, για να... αυξηθεί ταυτόχρονα η αναλογία χαλκού. Έτσι, γύρω στο 1600, το akçe περιείχε μόνο 0,306 g ασήμι
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου