Με την προσέγγιση της επόμενης συνόδου κορυφής των BRICS, από τις 22 έως τις 24 Αυγούστου 2023 στη Νότια Αφρική, οι εικασίες είναι διάσπαρτες για δύο βασικά θέματα: τη διεύρυνση αυτής της οργάνωσης σε νέα μέλη και την πιθανή υιοθέτηση ενός νομίσματος για να απελευθερωθούμε από την ηγεμονία του δολαρίου, συνώνυμο μιας άδικης διεθνούς τάξης, που λειτουργεί εις βάρος των χωρών του « παγκόσμιου νότου ».
Έρευνα-Επιμέλεια Άγγελος-Ευάγγελος Φ. Γιαννόπουλος Γεωστρατηγικός και Γεωπολιτικός αναλυτής και αρχισυντάκτης στο εβδομαδιαίο ηλεκτρονικό περιοδικό Mytilenepress. Contact : survivorellas@gmail.com-6945294197). Συντακτική ομάδα του Mytilenepress. "Διαφωνώ με αυτό που λες, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να το λες". Η φράση έχει συνδεθεί άρρηκτα με τα έργα του Γάλλου φιλόσοφου Βολταίρου και εκφράζει απόλυτα τους συντάκτες του ηλεκτρονικού περιοδικού Mytilenepress. Στο Mytilenepress δημοσιεύονται όλες οι απόψεις. Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς την έγκριση του Μpress.
Αυτή η σύντομη μελέτη θα προσπαθήσει να χαρακτηρίσει καλύτερα αυτή την ηγεμονία και να δείξει ότι μια απάντηση νομισματικού τύπου είναι απολύτως σχετική.
« Το δολάριο είναι το νόμισμά μας, αλλά αυτό είναι το πρόβλημά σας! »
Το σημερινό διεθνές νομισματικό σύστημα διέπεται από τις Συμφωνίες Bretton-Woods του 1945, έως ότου ο πρόεδρος των ΗΠΑ Richard Nixon αποφάσισε το 1971 ότι το δολάριο δεν θα ήταν πλέον μετατρέψιμο σε χρυσό επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είχαν επαρκή αποθέματα χρυσού.
Ένα άλλο γεγονός που ενίσχυσε τον διεθνή ρόλο του δολαρίου ήταν η συμφωνία του 1973 μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σαουδικής Αραβίας, βάσει της οποίας η τελευταία θα δεχόταν μόνο το δολάριο στις πωλήσεις αργού και θα επένδυε τα κέρδη που θα προέκυπταν σε ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου.
Από αυτή την ημερομηνία, η τιμή του πετρελαίου ήταν παγκοσμίως εκφρασμένη σε δολάρια, ενισχύοντας τον ρόλο αυτού του νομίσματος ως το κύριο νόμισμα πληρωμής και αποθεματικού στον κόσμο.
Με αυτόν τον τρόπο οι Ηνωμένες Πολιτείες μπόρεσαν να εδραιώσουν την οικονομική, πολιτική και στρατιωτική τους υπεροχή σε παγκόσμια κλίμακα.
Καμία άλλη χώρα δεν μπορεί να αντέξει ένα τέτοιο προνόμιο, εκτός εάν πληροί τις ακόλουθες τρεις προϋποθέσεις: να μπορεί να δημιουργεί ελλείμματα ανάλογα με την παγκόσμια ζήτηση για μέσα πληρωμής, να μπορεί να επιβάλλει το νόμισμά της σε άλλους και, τέλος, να προσφέρει μια εθνική αγορά που έχει το μέγεθος και το βάθος που είναι απαραίτητο για την απορρόφηση του εκδοθέντος νομίσματος. Η αμερικανική χρηματοπιστωτική αγορά προσφέρει, από αυτή την άποψη, την ευρύτερη δυνατή πληθώρα χρηματιστηριακών προϊόντων και μέσων, τα οποία εγγυώνται στον επενδυτή ρευστότητα, ασφάλεια και ικανοποιητική απόδοση.
Στη διαχείριση του νομίσματός τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες περιορίζονται μόνο από το εθνικό τους συμφέρον.
Έτσι, προκειμένου να αποκαταστήσουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας τους κατά τη δεκαετία του 1970, άφησαν την ισοτιμία του δολαρίου να διολισθήσει σε επίπεδα που έθεταν σε κίνδυνο την οικονομική κατάσταση πολλών χωρών που εξάγουν πρώτες ύλες.
Ένα άλλο παράδειγμα: για την καταπολέμηση του πληθωρισμού που ήταν αχαλίνωτος στις αρχές της δεκαετίας του 1980, η Αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα δεν δίστασε να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο στο επίπεδο του 20%, με αποτέλεσμα τη χρεοκοπία πολλών χωρών. από τη Λατινική Αμερική και Αφρική. Μη μπορώντας να αποπληρώσουν τα χρέη τους, αναγκάστηκαν να πάνε στο ΔΝΤ και να επαναπρογραμματίσουν.
Αυτό επιβεβαιώνει αυτό που είπε κυνικά πριν από μισό αιώνα ο John Connally, ο υπουργός Οικονομικών του Richard Nixon. " Το δολάριο είναι το νόμισμά μας, αλλά αυτό είναι το πρόβλημά σας ."
Το θέμα των διαρθρωτικών ελλειμμάτων των ΗΠΑ
Τα δημοσιονομικά ελλείμματα των ΗΠΑ έχουν γίνει διαρθρωτικά, φθάνοντας φέτος τα 1,8 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Χρηματοδοτούνται με την έκδοση κρατικών ομολόγων που είναι εγγεγραμμένα σε μεγάλο βαθμό από ξένους, ιδιώτες και κρατικούς επενδυτές.
Οι στρατιωτικές δαπάνες αντιπροσωπεύουν το ήμισυ αυτού του ελλείμματος (πάνω από 850 δισεκατομμύρια δολάρια). Χρησιμοποιούνται για τη διατήρηση της εξωτερικής επιρροής των Ηνωμένων Πολιτειών (περισσότερες από 800 στρατιωτικές βάσεις στο εξωτερικό), για την αποτροπή οποιασδήποτε πρόκλησης στην οικονομική κυριαρχία τους και για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων ανατροπής και αποσταθεροποίησης στις τέσσερις γωνιές του κόσμου.
Η οικονομική και στρατιωτική ηγεμονία των Ηνωμένων Πολιτειών ασκείται, όπως βλέπουμε, με την «οπλοποίηση» του νομίσματός τους.
Επομένως, οι BRICS έχουν δίκιο που θέλουν να σπάσουν την παράλογη λογική της χρηματοδότησης ενός νομίσματος που καταστρέφει τις οικονομίες τους και απειλεί την κυριαρχία τους. Είναι πεπεισμένοι ότι είναι ψευδαίσθηση να πιστεύουν ότι οι Αμερικανοί θα βάλουν τέλος στην εκθετική αύξηση των ελλειμμάτων τους, η συσσώρευση των οποίων έχει ήδη φτάσει τα 31.000 δισ. δολάρια ή το 123,5% του ΑΕΠ της χώρας. Μια αναλογία παρόμοια με αυτή των πιο υπερχρεωμένων χωρών.
Ελλείμματα που θα συνεχίσουν να διογκώνονται τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις του ΔΝΤ.
Ο επαναπατρισμός του πληθωρισμού των ΗΠΑ
Τούτου λεχθέντος, τα τελευταία χρόνια έχουμε δει μια αυξανόμενη νομισματική απόδοση των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού των ΗΠΑ για να αντισταθμιστεί η δυσαρέσκεια των ξένων επενδυτών. Μια δυσαρέσκεια που προκαλείται από τον φόβο των κυρώσεων και το πάγωμα περιουσιακών στοιχείων, όπως αυτό που έχει συμβεί σε πολλές χώρες. Ακόμη και η ισχυρή Ρωσία μόλις πλήρωσε το τίμημα. Πάρα πολλά λάθη;
Αυτή η αυξανόμενη νομισματοποίηση του αμερικανικού χρέους τροφοδοτεί με τη σειρά του την πληθωριστική σπείρα επειδή συμβαίνει σε ένα πλαίσιο που χαρακτηρίζεται από:
Πρώτον, η προστατευτική αντι-κινεζική πολιτική που ξεκίνησε υπό τον Ντόναλντ ΤΡΑΜΠ και το αποτέλεσμα της είναι να στερήσει την Αμερική από φθηνά κινεζικά προϊόντα (αντίθετα με τη συμφωνία Carter-Den Xiao Ping του 1979, η οποία άνοιξε την αμερικανική αγορά στα κινεζικά προϊόντα σε αντάλλαγμα επενδύσεις της Κίνας στα ομόλογα των ΗΠΑ),
Δεύτερον, από την «πανδημία Covid 19» που διέκοψε τις αλυσίδες εφοδιασμού για δύο χρόνια,
Τρίτον, από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις συνέπειές του: το σαμποτάζ των αγωγών φυσικού αερίου Nord Stream και οι αντιρωσικές κυρώσεις, που έχουν αυξήσει το κόστος της ενέργειας και των γεωργικών προϊόντων.
Για να αντιμετωπίσει ακριβώς τον πληθωρισμό που έχει φτάσει σε ύψη που δεν έχουν παρατηρηθεί από τη δεκαετία του 1980, η Federal Reserve (FED) εργάζεται για να αποσύρει τη ρευστότητα από την αγορά πουλώντας διάφορους τίτλους, συμπεριλαμβανομένων... κρατικών ομολόγων. Ένας στόχος, ωστόσο, που ματαιώνεται από την υποχρέωση στην οποία βρίσκεται να πρέπει να αγοράσει ομόλογα του Δημοσίου που αποφεύγουν οι ξένοι.
Το υψηλό επίπεδο τόκων αυξάνει επίσης τους τόκους που πρέπει να επιστραφούν από το ομοσπονδιακό κράτος, οι οποίοι θα μπορούσαν να ξεπεράσουν, σύμφωνα με τους ειδικούς, τα 5000 δισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα 10 χρόνια και να αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ του συνόλου των ομοσπονδιακών εσόδων μέχρι το 2050.
Δύο δείκτες απεικονίζουν την τρέχουσα ανησυχία των αμερικανικών αρχών
Το πρώτο είναι η πίεση που ασκείται στη Σαουδική Αραβία να την πείσει να σταματήσει να τιμολογεί το πετρέλαιο της σε κινεζικό γουάν ή άλλα νομίσματα και να συνεχίσει να αγοράζει ομόλογα του Δημοσίου. Για να επιστρέψουμε, με λίγα λόγια, στη συμφωνία του 1973.
Η δεύτερη είναι η επίσκεψη που μόλις έκανε η υπουργός Εξωτερικών Yellen στο Πεκίνο, με στόχο να πείσει τους Κινέζους να επαναλάβουν τις αγορές αμερικανικών ομολόγων. Και εκεί, υπάρχει ένα είδος αμερικανικής επιθυμίας να επιστρέψουν στις συμφωνίες Carter-Deng Xiaoping του 1979.
Για μια νέα διεθνή νομισματική τάξη
Για να τεθεί ένα τέλος στην τρέχουσα νομισματική τάξη, φαίνεται να προκύπτει μια συναίνεση στο επίπεδο ενός αυξανόμενου αριθμού κρατών σχετικά με την ανάγκη να τεθεί τέλος στην ηγεμονία του δολαρίου.
Ήδη οι BRICS, και άλλες χώρες που επιθυμούν να ενταχθούν σε αυτές, έχουν αναλάβει να παρακάμψουν το δίκτυο Swift που επιτρέπει στους Αμερικανούς να εντοπίζουν και να εμποδίζουν τις νομισματικές κινήσεις των χωρών που θέλουν να επιβάλουν κυρώσεις.
Τα εναλλακτικά συστήματα του Swift βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο, όπως το CIPS της Κίνας. Οι Ρώσοι δεν αποτελούν εξαίρεση.
Οι BRICS δημιούργησαν επίσης, το 2014, ένα ίδρυμα που αποτελεί εναλλακτική λύση έναντι του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα (NBD) με κεφάλαιο 100 δισ. δολάρια.
Ταυτόχρονα, η χρήση των εθνικών νομισμάτων εξαπλώνεται. Το ρούβλι, το γιουάν και η ρουπία αρχίζουν να αντικαθιστούν το δολάριο στο διμερές, ακόμη και στο τριγωνικό εμπόριο, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Αλλά το πιο πολυσυζητημένο σχέδιο είναι αναμφίβολα το σχέδιο για τη δημιουργία ενός κοινού νομίσματος, το οποίο αποτελεί αντικείμενο έντονης συζήτησης στο πλαίσιο των BRICS.
Είναι δυνατό ένα νόμισμα BRICS;
Τέτοια έργα πάντα έκαναν τους Αφρικανούς, τους Άραβες και τους Λατινοαμερικανούς να ονειρεύονται, αλλά δεν κατάφεραν να συνεχίσουν.
Θα έχει καλύτερες πιθανότητες το έργο BRICS;
Μπορούμε να πούμε ότι το θέμα αυτή τη φορά είναι παγκόσμιο και ότι οι δυνάμεις πίσω από αυτό ξεπερνούν τα όρια μιας περιοχής ή μιας ηπείρου.
Ο άκρως στρατηγικός χαρακτήρας του δεν γίνεται αντιληπτός μόνο από ειδικούς και πολιτικούς, αλλά και από απλούς ανθρώπους, που εκφράζονται στους δρόμους ή στα κοινωνικά δίκτυα. Αυτά φτάνουν στο σημείο να λένε ότι ο Καντάφι δολοφονήθηκε επειδή ήθελε να δημιουργήσει ένα κοινό αφρικανικό νόμισμα...
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι σκόπιμο να εξετάσουμε αυτό το ζήτημα του κοινού νομίσματος των BRICS στο σημερινό διεθνές πλαίσιο, χωρίς να αρνηθούμε τις αντικειμενικές δυσκολίες και χωρίς να παραβλέπουμε τον κύριο στόχο που πρέπει να επιτευχθεί, που είναι η καταπολέμηση της ηγεμονίας του δολαρίου. .
Αυτό περιλαμβάνει επίσης την αποσαφήνιση ορισμένων πτυχών που σχετίζονται με τη φύση του νομίσματος που κάποιος θα ήθελε να δημιουργήσει.
Σχετικά με το πλαίσιο, πρώτα. Η πολυπλοκότητα του διεθνούς νομισματικού συστήματος απαιτεί προσοχή και ρεαλισμό.
Δεν μπορούμε να αναδιαμορφώσουμε μια νομισματική τάξη που χρονολογείται από το 1945 από τη μια μέρα στην άλλη, ξεκινώντας μόνο από τις χώρες BRICS, εκτός από ένα μεσοπρόθεσμο όραμα και μια επιτυχημένη διεύρυνση, στην κλίμακα πολλών δεκάδων χωρών.
Πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη την πολυπλοκότητα της δημιουργίας ενός κοινού νομίσματος για πολλές χώρες, σε ex-nihilo βάση. Το σημαντικό είναι μάλλον να τεθούν σε εφαρμογή, σταδιακά, οι συνθήκες που θα καταστήσουν δυνατή την επίτευξη μιας επιτυχημένης και μη αναστρέψιμης αποδολαριοποίησης.
Πρέπει επίσης να θεωρήσουμε τη συναλλαγματική πολιτική σε εθνικά νομίσματα ως πρώτο βήμα και όχι ως οριακό ή δευτερεύοντα στόχο. Η δολαριοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας στην πραγματικότητα δεν τροφοδοτήθηκε από το εμπόριο με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά από το εμπόριο άλλων χωρών μεταξύ τους.
Ας κρίνουμε: το αμερικανικό εξωτερικό εμπόριο αντιπροσωπεύει μόνο το 20% του συνολικού παγκόσμιου εμπορίου, ενώ το δολάριο χρησιμοποιείται στο 54% αυτών των συναλλαγών. Επιπλέον, το 90% των πρώτων υλών διακινείται σε δολάρια. Αυτή η πραγματικότητα μπορεί μόνο να ενισχύσει τη διαδικασία της αποδολαριοποίησης. Πρέπει να σημειωθεί, σχετικά, ότι από την κυκλοφορία του ευρώ το 1999, το μερίδιο των στοιχείων ενεργητικού σε δολάρια ΗΠΑ στα αποθεματικά των κεντρικών τραπεζών μειώθηκε από 71 σε 59%.
Τέλος, πρέπει να παραδεχτούμε ότι ένα νόμισμα με την πλήρη έννοια του όρου πρέπει να είναι ταυτόχρονα μέσο πληρωμής, λογιστική μονάδα και αποθεματική αξία και ότι το κυριαρχικό δικαίωμα στο «νόμισμα νομίσματος» προϋποθέτει τη δημιουργία ένα κοινό κέντρο τραπεζών για τις ενδιαφερόμενες χώρες.
Ωστόσο, οι BRICS δεν είναι ούτε κράτος ούτε θεσμοθετημένη ομάδα κρατών. Είναι μια ετερόκλητη ομάδα οντοτήτων με άνισο βαθμό ανάπτυξης, που πρέπει ακόμη να χτίσουν τις βάσεις της προσέγγισής τους. Αυτό το έργο είναι ακόμη πιο δύσκολο καθώς το σύνολο των BRICS καλείται να επεκταθεί και τα μέλη του είναι διασκορπισμένα σε όλες τις ηπείρους.
Ένα κοινό νόμισμα λογαριασμού;
Αν όμως δεν είναι δυνατό για τους BRICS να εκδώσουν ένα νόμισμα που να εκπληρώνει τη λειτουργία ενός μέσου πληρωμής και, κατά συνέπεια, ενός αποθεματικού μέσου, είναι από την άλλη δυνατή η δημιουργία ενός νομίσματος κοινού λογαριασμού.
Γιατί μην κάνετε κανένα λάθος. Είναι το νόμισμα του λογαριασμού που αποτελεί το κύριο θέμα. Να δοθεί η ίδια προτεραιότητα με τη χρήση των εθνικών νομισμάτων για την αντιμετώπιση της επιρροής του δολαρίου.
Για να καταδείξουμε τη σημασία της λογιστικής μονάδας, είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε ένα ξεχασμένο γεγονός, δηλαδή την παλιά προσπάθεια του ΟΠΕΚ να αλλάξει την ονομαστική τιμή της τιμής του πετρελαίου, αντικαθιστώντας το δολάριο με το SDR. Το έργο αυτό ήταν στην ημερήσια διάταξη της Συνόδου Κορυφής του ΟΠΕΚ που πραγματοποιήθηκε από τις 3 έως τις 5 Μαρτίου 1975 στο Αλγέρι.
Παραδόξως, το έργο δεν ολοκληρώθηκε. Αν κανείς δεν γνώριζε ποτέ τον επίσημο λόγο αυτής της αποτυχίας, όλοι γνώριζαν ποιοι ήταν οι μόνοι δικαιούχοι.
Έτσι, ο ΟΠΕΚ απέτυχε να λάβει μια απόφαση που σίγουρα θα περιόριζε τη διεθνή χρήση του δολαρίου.
Θα έχουν καλύτερη τύχη οι BRICS;
Μπορούμε να δούμε ξεκάθαρα, σε κάθε περίπτωση, στο προηγούμενο παράδειγμα, τον αντίκτυπο της επιλογής του νομίσματος του λογαριασμού ως πρότυπου για τη μέτρηση της αξίας ενός περιουσιακού στοιχείου.
Για τους BRICS, το κοινό νόμισμα λογαριασμού θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε χρηματοοικονομικές συναλλαγές μεταξύ ιδρυμάτων BRICS. Όπως ο ρόλος που έπαιξε το ECU (1979), πριν από τη δημιουργία του ευρώ (1999).
Θα μπορούσε επίσης να χρησιμεύσει ως νόμισμα ονομαστικής αξίας στις εμπορικές και χρηματοοικονομικές συναλλαγές μεταξύ των μελών των BRICS.
Τι μπορεί να είναι αυτή η κοινή λογιστική μονάδα;
Σε ένα συνηθισμένο συμβόλαιο, το νόμισμα του λογαριασμού συγχωνεύεται με το νόμισμα πληρωμής.
Ωστόσο, εάν το νόμισμα του λογαριασμού δεν έχει την ιδιότητα του νομίσματος πληρωμής, ο διακανονισμός της συναλλαγής μπορεί να γίνει μόνο σε ένα ενσώματο περιουσιακό στοιχείο, που συνδέεται με το νόμισμα του λογαριασμού με μια δεδομένη ισοτιμία μετατροπής.
Από εκεί, μπορούμε να φανταστούμε ότι η λογιστική μονάδα μπορεί να είναι οποιοδήποτε πρότυπο: χρυσός ή πετρέλαιο ή ένα εικονικό καταπιστευματικό νόμισμα όπως τα κρυπτονομίσματα ή μια σύνθετη λογιστική μονάδα. Ας ρίξουμε μια ματιά σε αυτές τις επιλογές με τη σειρά τους.
Χρυσός: δύσκολο να διατηρηθεί γιατί η πορεία του χειραγωγείται από τους Αμερικανούς.
Λάδι: οι μεγάλες διακυμάνσεις του το καθιστούν μη επιλέξιμο. Η άνοδός του θα πλήξει τις χώρες εισαγωγής ενώ η πτώση του θα εμπόδιζε τις χώρες εξαγωγής.
Ένα κρυπτονόμισμα. Είναι της μόδας, αλλά πώς να εξασφαλίσετε τη σταθερότητά του; Η λογιστική μονάδα που επιλέγεται δεν πρέπει να είναι ασταθής, ώστε να μην διαταράσσονται οι οικονομικές ισορροπίες των χωρών που την υιοθετούν. Μπορούμε να σκεφτούμε αυτό που ονομάζεται « σταθερό κρυπτονόμισμα », που υποστηρίζεται από νόμισμα fiat, χρυσό, ένα προϊόν μετοχών ή ένα καλάθι νομισμάτων. Αλλά δεν βλέπουμε πραγματικά το ενδιαφέρον να περάσουμε από αυτά τα μονοπάτια.
Ως εκ τούτου, θα ήταν πιο λογικό να χρησιμοποιηθεί μια σύνθετη λογιστική μονάδα, δηλαδή με βάση ένα καλάθι μετατρέψιμων νομισμάτων. Η ίδια η λογιστική μονάδα πρέπει να αναφέρεται ελεύθερα. Το ιδανικό θα ήταν να δημιουργήσετε μια λογιστική μονάδα με βάση ένα καλάθι που αποτελείται από νομίσματα BRICS. Αλλά για αυτό, θα ήταν απαραίτητο να περιμένουμε το τέλος της διαδικασίας διεύρυνσης αυτού του οργάνου και να είμαστε σίγουροι ότι τα νομίσματα των μελών είναι όλα μετατρέψιμα. Στο μεταξύ, θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί να χρησιμοποιήσει ένα σύνθετο νόμισμα που ήδη υπάρχει και που πληροί τα βασικά κριτήρια.
Χρήση του SDR ως μονάδας λογαριασμού;
Η ιδέα δεν πρέπει να απορριφθεί αδικαιολόγητα. Ας θυμηθούμε ότι το SDR παρέσυρε τον ΟΠΕΚ το 1975 και δυσαρέστησε πολύ τους Αμερικανούς.
Το SDR είναι πράγματι ένα λογιστικό νόμισμα, που βασίζεται σε ένα καλάθι πέντε νομισμάτων, το βάρος των οποίων προσαρμόζεται από καιρό σε καιρό, ώστε να λαμβάνεται υπόψη η εξέλιξη του βάρους τους στο διεθνές εμπόριο.
Τα νομίσματα αυτά είναι το δολάριο (που ζυγίζει 41,73%), το ευρώ (30,93%), το κινεζικό γουάν (10,92%), το γιεν Ιαπωνίας (8,33%), η λίρα στερλίνα (8,09%).
Η σύνθεση αυτού του καλαθιού δίνει στο SDR μια ορισμένη σταθερότητα. Αναφέρεται καθημερινά από το προσωπικό του ΔΝΤ.
Εάν επομένως το SDR διατηρηθεί ως το νόμισμα των BRICS, οι εξαγωγές και οι εισαγωγές μεταξύ των μελών θα εκφράζονται σε αυτό το νόμισμα λογαριασμού, ενώ οι διακανονισμοί ή οι πραγματικές πληρωμές θα γίνονται στο νόμισμα της επιλογής τους.
Δεν είναι απαραίτητο τα νομίσματα που επιλέχθηκαν για διακανονισμό (γουάν, ρούβλι, ρουπία κ.λπ.) να είναι διαθέσιμα στην αγορά σε μεγάλες ποσότητες, επειδή μπορούμε να επικεντρωθούμε στη διευθέτηση υπολοίπων που προκύπτουν από ανταλλαγές, μετά από αποζημίωση χρεών και απαιτήσεων μεταξύ των μελών BRICS .
Η επιλογή του SDR ως λογιστικής μονάδας για τα BRICS θα είχε επίσης το πλεονέκτημα ότι θα υποστήριζε το αίτημα για μια γενική αναθεώρηση του συστήματος που κληρονόμησε από το Bretton-Woods, που ζητείται από την πλειοψηφία των 190 κρατών μελών του ΔΝΤ.
Γραφείο συμψηφισμού για τη διευθέτηση εμπορικών ισοζυγίων
Ο διακανονισμός του εμπορίου μεταξύ των μελών των BRICS θα μπορούσε ουσιαστικά να γίνει μέσω ενός γραφείου συμψηφισμού που θα δημιουργηθεί μεταξύ των χωρών μελών. Το έλλειμμα ενός μέλους έναντι ενός άλλου θα μπορούσε επομένως να διακανονιστεί σε χρυσό ή πρώτες ύλες ή με τη χορήγηση από τον πιστωτή πιστωτικού κονδυλίου που θα μπορούσε να είναι εγγυημένη, εάν χρειαστεί, από περιουσιακά στοιχεία της οφειλέτριας χώρας (ενέργεια, εξόρυξη, χρυσό, βιομηχανικό, γεωργικό ή άλλο).
Η κυριαρχία κάθε χώρας θα προστατεύεται έτσι από τις επαναλαμβανόμενες χρηματοπιστωτικές κρίσεις που προκαλούνται από την τρέχουσα νομισματική τάξη καθώς και από τις πιέσεις και τις μονομερείς κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ως σύντομο συμπέρασμα αυτής της μελέτης, φαίνεται χρήσιμο να τονίσουμε ότι η εμφάνιση του πόλου των BRICS είναι μια ιστορική ευκαιρία για την οικοδόμηση μιας νέας πολυπολικής παγκόσμιας τάξης.
Σε αυτή την κατασκευή, τα νομισματικά στοιχεία θα παίξουν ουσιαστικό ρόλο, περισσότερο από τα αμιγώς πολιτικά ή ιδεολογικά στοιχεία, έστω και αν, στη βάση, πρόκειται όντως για πολιτική αμφισβήτηση του κατεστημένου.
Ως απόδειξη, η μεγάλη ποικιλομορφία των χωρών που επιθυμούν να ενταχθούν σε αυτό το σύμπλεγμα. Ανάμεσά τους, πολλές αδέσμευτες χώρες των οποίων το Κίνημα είχε ζητήσει, κατά τη διάρκεια της διάσκεψης του Αλγέρι τον Σεπτέμβριο του 1973, για την έλευση μιας « νέας παγκόσμιας οικονομικής τάξης ». Έκκληση που θα εγκριθεί με συναίνεση στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών τον Μάιο του 1974.
Και σίγουρα δεν είναι τυχαίο ότι ο ΟΠΕΚ, ο οποίος περιλάμβανε την πλειονότητα των αδέσμευτων χωρών, επέβαλε την πρώτη μεγάλη αύξηση στις τιμές του πετρελαίου ένα μήνα μετά τη διάσκεψη του Αλγερίου.
Η ένταξη στους BRICS δεν σημαίνει επομένως ευθυγράμμιση με την Κίνα, τη Ρωσία ή την Ινδία. Αντίθετα, οι BRICS απηχούν το κάλεσμα των αδέσμευτων, που σήμερα αριθμεί 120 μέλη και 17 παρατηρητές.
Τούτου λεχθέντος, η πρόκληση δεν είναι απλή γιατί η οικονομική σκέψη και όλες οι χρηματοοικονομικές καινοτομίες που διαπερνούν τα σχολεία μας, τα πανεπιστήμιά μας και τον τρόπο σκέψης μας προέρχονται από τον Βορρά. Όπως ακριβώς και οι αποικιακές εισβολές, για αυτό το θέμα.
Είναι λοιπόν καιρός οι χώρες του Νότου να δεσμεύσουν όλους τους πνευματικούς και υλικούς πόρους τους στη μάχη για την οικοδόμηση μιας δικαιότερης τάξης.
Ali Benouari – Οικονομολόγος, πρώην υπουργός Οικονομικών της Αλγερίας (1991-1992)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου