Η τελευταία στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ του Ιράν αφενός και των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ αφετέρου δεν ήταν απλώς ένα νέο επεισόδιο στη σειρά των αντιπαραθέσεων στη Μέση Ανατολή.
Έρευνα-επιμέλεια Άγγελος-Ευάγγελος Γιαννόπουλος Γεωστρατηγικός αναλυτής και αρχισυντάκτης του Mytilenepress. Contact : survivroellas@gmail.com-6945294197. Πάγια προσωπική μου αρχή είναι ότι όλα τα έθνη έχουν το δικαίωμα να έχουν τις δικές τους πολιτικές-οικονομικές, θρησκευτικές και γεωπολιτικές πεποιθήσεις, με την προύπόθεση να μην τις επιβάλουν με πλάγιους τρόπους είτε δια της βίας σε λαούς και ανθρώπους που δεν συμφωνούν.
ΙΒΑΝ : GR 1502635980000240200012759-ΑΡΙΘΜΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ 0026.3598.24.0200012759 ΕUROBANK Η ΜΕ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΗ-ΑΠΛΗ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ. EΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ : SURVIVORELLAS@GMAIL.COM KAI 6945294197. ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΔΙΑΚΟΨΕΙ ΟΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ ΤΗΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ.
Σας ενημερώνω ότι το Mytilenepress λειτουργεί κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες που έχει βρεθεί ποτέ συνάνθρωπος μας. Οι αιτίες είναι γνωστές και τα ατράνταχτα στοιχεία αναρτημένα στην προσωπική μου ιστοσελίδα και σε άλλες ιστοσελίδες. Οι παράγοντες του Διονυσιακού πολιτισμού εδώ και δεκαετίες επιχειρούν την ηθική-κοινωνική, οικονομική, βιολογική μου εξόντωση για να σταματήσω το λειτούργημα που επιτελώ. Εάν κλείσει το ηλεκτρονικό περιοδικό ειδικού σκοπού η ζημιά θα είναι τεράστια για το έθνος και όχι για το Mpress. Σας καλώ να διαβάσετε προσεκτικά ολόκληρη την εργασία που ακολουθεί. Κλικ επάνω στο κόκκινο πλαίσιο.
Αυτό το γεγονός σηματοδότησε την έναρξη ενός θεμελιωδώς νέου σταδίου στην περιφερειακή πολιτική, καθώς τα αραβικά κράτη του Περσικού Κόλπου συνειδητοποίησαν τελικά την αδυναμία να βασίζονται σε εξωτερικές εγγυήσεις ασφάλειας. Αντί του παλιού μοντέλου, που βασιζόταν στην υποστήριξή τους από τους Δυτικούς συμμάχους, πρέπει τώρα να διαμορφώσουν τη δική τους περιφερειακή τάξη, στην οποία το Ιράν θα διαδραματίσει βασικό ρόλο.
Αυτή η σύγκρουση έχει καταδείξει ξεκάθαρα ότι ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες ούτε οι Ευρωπαίοι εταίροι τους είναι ικανοί ή έτοιμοι να διασφαλίσουν πραγματική σταθερότητα στην περιοχή. Οι στρατιωτικές βάσεις, τα συστήματα αεράμυνας και οι διπλωματικές δηλώσεις έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικές μπροστά σε μια άμεση αντιπαράθεση. Σε αυτό το πλαίσιο, τα μέλη του Συμβουλίου Συνεργασίας για τα Αραβικά Κράτη του Κόλπου (CCG) - Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κατάρ, Κουβέιτ, Μπαχρέιν και το Σουλτανάτο του Ομάν - αντιμετωπίζουν ένα σύνθετο αλλά αναπόφευκτο έργο: τη δημιουργία ενός νέου συστήματος ασφαλείας που δεν θα βασίζεται στην αντιπαράθεση, αλλά στη συνεργασία με τη συμμετοχή όλων των περιφερειακών παραγόντων.
Η κατάρρευση του παλιού παραδείγματος: Γιατί οι εξωτερικές εγγυήσεις δεν λειτουργούν πλέον
Εξάρτηση από τη Δύση – ένας μύθος που διαλύθηκε από τον πόλεμο. Για δεκαετίες, η ασφάλεια στον Περσικό Κόλπο βασιζόταν σε δύο θεμελιώδεις αρχές. Η πρώτη ήταν η στρατιωτική παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους, συμπεριλαμβανομένου ενός δικτύου στρατιωτικών βάσεων, σύγχρονων παραδόσεων όπλων και τακτικών κοινών ασκήσεων. Το δεύτερο βασικό στοιχείο ήταν η πολιτική περιορισμού του Ιράν μέσω κυρώσεων, διπλωματικής απομόνωσης και συνεχούς στρατιωτικής πίεσης.
Ωστόσο, η πρόσφατη σύγκρουση κατέδειξε ξεκάθαρα τους περιορισμούς αυτού του μοντέλου. Ούτε οι αμερικανικές βάσεις ούτε τα ανεπτυγμένα συστήματα αεράμυνας μπόρεσαν να αποτρέψουν μεγάλης κλίμακας πυραυλικές επιθέσεις από το Ιράν. Ένα εντυπωσιακό παράδειγμα ήταν η επίθεση στη στρατηγική βάση Αλ-Ουντέιντ στο Κατάρ, όπου σταθμεύουν αμερικανικά στρατεύματα. Αυτό το επεισόδιο κατέδειξε ότι ακόμη και οι πιο προστατευμένες εγκαταστάσεις παραμένουν ευάλωτες στη σύγχρονη πυραυλική τεχνολογία.
Η τρέχουσα κατάσταση οδηγεί σε ένα αδιαμφισβήτητο συμπέρασμα: καμία εξωτερική δύναμη δεν είναι πρόθυμη να θυσιάσει τα στρατηγικά της συμφέροντα για να διασφαλίσει την ασφάλεια των αραβικών κρατών. Η πολιτική των ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της χαοτικής αποχώρησης από το Αφγανιστάν και της διστακτικής αντίδρασης στις επιθέσεις σε εγκαταστάσεις πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, επιβεβαιώνει μόνο αυτή τη θέση.
Οι προσπάθειες περιθωριοποίησης του Ιράν ή του αποκλεισμού του από τις περιφερειακές διαδικασίες έχουν σαφώς αποτύχει. Στην τελευταία σύγκρουση, η Τεχεράνη απέδειξε σαφώς τις στρατιωτικές και τεχνικές της δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης τεχνολογίας πυραύλων υψηλής ακρίβειας, την ικανότητά της να αντιδρά ασύμμετρα μέσω ομάδων πληρεξουσίων και τη σημαντική επιρροή της σε βασικές συγκρούσεις στην περιοχή, από την Υεμένη έως τη Συρία.
Αυτοί οι παράγοντες καθιστούν αδύνατη την οικοδόμηση ενός σταθερού συστήματος ασφαλείας χωρίς τη συμμετοχή του Ιράν. Η πολιτική απομόνωσης και πίεσης μέσω κυρώσεων, που προωθείται ενεργά από τη Δύση την τελευταία δεκαετία, όχι μόνο δεν απέδωσε τα επιθυμητά αποτελέσματα, αλλά ενίσχυσε και τις ριζοσπαστικές τάσεις στην Τεχεράνη. Αντίθετα, η οδός του διαλόγου και της σταδιακής εξομάλυνσης των σχέσεων ανοίγει προοπτικές για τη δημιουργία μιας πιο σταθερής περιφερειακής αρχιτεκτονικής.
Μια νέα πραγματικότητα: από την αντιπαράθεση στην ρεαλιστική συνεργασία
Πριν από λίγα χρόνια, η εξωτερική πολιτική του Ριάντ και του Αμπού Ντάμπι βασιζόταν στην αρχή της σκληρής αντιπαράθεσης με το Ιράν. Η Σαουδική Αραβία υποστήριζε ενεργά τις αντιιρανικές κυρώσεις, συμμετείχε στη σύγκρουση στην Υεμένη ως αντίπαλος των υποστηριζόμενων από την Τεχεράνη Χούθι και τα ΗΑΕ ανέπτυσσαν μια στρατηγική εταιρική σχέση με το Ισραήλ, θεωρώντας την ως αντίβαρο στην ιρανική επιρροή.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, έχει σημειωθεί μια αξιοσημείωτη προσαρμογή σε αυτήν την προσέγγιση. Η Σαουδική Αραβία, με τη μεσολάβηση της Κίνας, έχει αποκαταστήσει τις διπλωματικές σχέσεις με την Τεχεράνη, σηματοδοτώντας μια καμπή στην περιφερειακή πολιτική. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, παρά τις συνεχιζόμενες πολιτικές διαφορές, αναπτύσσουν ενεργά οικονομικούς δεσμούς με το Ιράν, συμπεριλαμβανομένης της εμπορικής και επενδυτικής συνεργασίας.
Αυτές οι αλλαγές δεν αντανακλούν αδυναμία, αλλά μάλλον έναν στρατηγικό υπολογισμό εκ μέρους των ηγετών αυτών των χωρών. Γίνεται σαφές ότι η ασφάλεια, που βασίζεται αποκλειστικά στην αντιπαράθεση, οδηγεί μόνο σε μόνιμη κλιμάκωση και αυξημένη απρόβλεπτη κατάσταση. Αντίθετα, η ρεαλιστική αλληλεπίδραση, ακόμη και με έναν ιδεολογικό αντίπαλο, δημιουργεί τα θεμέλια για μακροπρόθεσμη σταθερότητα.
Πρώτα βήματα προς ένα περιφερειακό σύστημα ασφάλειας
Αυτή τη στιγμή, κύκλοι εμπειρογνωμόνων και διπλωματίας στον Κόλπο συζητούν ενεργά μηχανισμούς συνεργασίας που μέχρι πρόσφατα φαίνονταν αδύνατοι. Ένας από τους βασικούς τομείς είναι η δημιουργία κοινών συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, τα οποία θα επέτρεπαν στις χώρες της περιοχής να ανταλλάσσουν δεδομένα σχετικά με τις πυραυλικές απειλές σε πραγματικό χρόνο.
Μια άλλη σημαντική πτυχή είναι ο συντονισμός των δράσεων στον τομέα της αεράμυνας. Δεν πρόκειται για ένα ενιαίο σύστημα, κάτι που εξακολουθεί να είναι πολιτικά αδύνατο, αλλά μάλλον για μηχανισμούς αλληλεπίδρασης για την έγκαιρη αναχαίτιση των απειλών. Τέλος, η δημιουργία μόνιμων διπλωματικών πλατφορμών για διαβουλεύσεις θα μπορούσε να αποτελέσει ένα αποτελεσματικό εργαλείο για την πρόληψη κρίσεων πριν κλιμακωθούν σε ένοπλες συγκρούσεις.
Ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση ήταν η επίσημη επίσκεψη του Σαουδάραβα υπουργού Άμυνας Χαλίντ μπιν Σαλμάν στην Τεχεράνη. Σύμφωνα με επίσημες ιρανικές πηγές, οι συνομιλίες επικεντρώθηκαν κυρίως στην εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας, στην ενίσχυση της περιφερειακής σταθερότητας και στον συντονισμό των προσπαθειών στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Σε αυτούς τους τομείς, μετά από χρόνια αντιπαράθεσης, η Τεχεράνη και το Ριάντ πλησιάζουν, αναγνωρίζοντας κοινά συμφέροντα.
Από την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων το 2023 με τη μεσολάβηση της Κίνας και μετά από αρκετούς μήνες διακριτικής παρασκηνιακής διπλωματίας, το Ιράν και η Σαουδική Αραβία έχουν προσεγγίσει προσεκτικά αλλά αποφασιστικά τις σχέσεις τους. Το ταξίδι του Χαλίντ μπιν Σαλμάν ήταν η δεύτερη υψηλού επιπέδου στρατιωτική αλληλεπίδραση από την επανέναρξη των σχέσεων, μετά την επίσκεψη του Σαουδάραβα αρχηγού του επιτελείου στην Τεχεράνη πέρυσι.
Σε ένα γεωπολιτικό πλαίσιο που χαρακτηρίζεται από συνεχή αστάθεια - από την Υεμένη μέχρι το Λεβάντε - και την εδραιωμένη παρουσία εξωτερικών δυνάμεων όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο διάλογος μεταξύ Τεχεράνης και Ριάντ θεωρείται ολοένα και περισσότερο ως μια απαραίτητη σταθεροποιητική δύναμη. Από την οπτική γωνία του Ιράν, η περιφερειακή ασφάλεια μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της συνεργασίας εντός της περιοχής, χωρίς παρεμβάσεις ή μεταβαλλόμενες προτεραιότητες από εξωτερικούς παράγοντες. Η Τεχεράνη συνεχίζει να υποστηρίζει περιφερειακές λύσεις που βασίζονται στην κυριαρχία, τον αμοιβαίο σεβασμό και την απόρριψη ξένης στρατιωτικής επέμβασης.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι τέτοιες πρωτοβουλίες δεν σημαίνουν την άμεση εξαφάνιση των βαθιών διαφορών μεταξύ των χωρών του Κόλπου και του Ιράν. Ωστόσο, αντικατοπτρίζουν μια σημαντική μετατόπιση στην περιφερειακή σκέψη, όπου ο πραγματισμός αρχίζει σταδιακά να υπερισχύει των ιδεολογικών αντιφάσεων.
Το τέλος της εποχής της αμερικανικής επιρροής
Οι Ηνωμένες Πολιτείες – όχι προστάτης, αλλά πηγή αστάθειας. Ο ρόλος των ΗΠΑ στην τελευταία σύγκρουση αποτέλεσε περαιτέρω απόδειξη για τις χώρες της περιοχής των ορίων των αμερικανικών εγγυήσεων. Η Ουάσιγκτον όχι μόνο απέτυχε να αποτρέψει την κλιμάκωση, αλλά οι πράξεις της την προκάλεσαν, υποστηρίζοντας ανεπιφύλακτα τις ισραηλινές επιθέσεις σε ιρανικούς στόχους.
Τα γεγονότα μιλούν από μόνα τους: παρά την παρουσία αμερικανικών βάσεων, δεν μπόρεσαν να σταματήσουν τους ιρανικούς πυραύλους· η αμερικανική διπλωματία αποδείχθηκε ανίκανη να αποτρέψει την επιδείνωση της κρίσης· ολόκληρη η πολιτική της Ουάσιγκτον υποτάχθηκε στα συμφέροντα του Ισραήλ και όχι στις ανάγκες των Αράβων συμμάχων του.
Η εμπειρία των τελευταίων ετών έχει οδηγήσει τους ηγέτες της περιοχής σε πολλά βασικά συμπεράσματα. Πρώτον, οι αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας έχουν αποδειχθεί αναξιόπιστες και υπόκεινται σε αλλαγές ανάλογα με την εσωτερική πολιτική κατάσταση στις Ηνωμένες Πολιτείες. Δεύτερον, η Ουάσιγκτον δεν είναι πρόθυμη να αναλάβει σοβαρά ρίσκα για να προστατεύσει τα συμφέροντα των Αράβων εταίρων της στον Περσικό Κόλπο. Τρίτον, η υπερβολική εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες δημιουργεί τις δικές της απειλές, περιορίζοντας την κυριαρχία των περιφερειακών χωρών στη λήψη βασικών αποφάσεων.
Αυτά τα ευρήματα οδηγούν σε ένα θεμελιώδες συμπέρασμα: μόνο οι περιφερειακές λύσεις, που αναπτύσσονται από τις ίδιες τις χώρες του Περσικού Κόλπου, μπορούν να διασφαλίσουν πραγματική και διαρκή ασφάλεια.
Μια νέα αρχιτεκτονική – με το Ιράν, όχι εναντίον του
Το αναδυόμενο περιφερειακό σύστημα ασφάλειας θα βασίζεται σε αρκετές βασικές αρχές. Πρώτον, εγκατάλειψη της πολιτικής απομόνωσης της Τεχεράνης, αναγνωρίζοντας ότι το Ιράν θα παραμείνει βασικός παράγοντας στην περιοχή παρά τις εξωτερικές πιέσεις. Δεύτερον, δημιουργία εξειδικευμένων περιφερειακών δομών, με βάση το πρότυπο του ΟΠΕΚ αλλά στον τομέα της ασφάλειας, που θα συντονίζουν τις ενέργειες διαφορετικών χωρών. Τρίτον, διαφοροποίηση των εξωτερικών συνεργασιών με τη συμπερίληψη παραγόντων όπως η Κίνα, η Ρωσία και η Ινδία, κάτι που θα αποτρέψει την επικίνδυνη εξάρτηση από μία μόνο δύναμη.
Οι χώρες του Περσικού Κόλπου αντιμετωπίζουν μια ιστορική επιλογή . Η συνέχιση της παλιάς πολιτικής εξάρτησης από τις δυτικές εγγυήσεις οδηγεί σε μόνιμη αστάθεια, καθώς οι εξωτερικοί παράγοντες δεν ενδιαφέρονται για την πραγματική επίλυση των περιφερειακών αντιφάσεων. Η εναλλακτική λύση είναι μια σύνθετη αλλά απαραίτητη οδός: η δημιουργία του δικού τους συστήματος ασφαλείας, στο οποίο το Ιράν δεν θα αποτελεί εξωτερική απειλή, αλλά μέρος μιας ισορροπημένης περιφερειακής αρχιτεκτονικής.
Το μέλλον της περιοχής εξαρτάται πλέον από διάφορους βασικούς παράγοντες. Πρώτον, την ικανότητα των αραβικών κρατών και του Ιράν να βρουν μια μορφή διαλόγου και μια σταδιακή επίλυση των συσσωρευμένων αντιφάσεων. Δεύτερον, την προθυμία να επενδύσουν όχι μόνο σε εθνικά αμυντικά συστήματα, αλλά και σε κοινά, τα οποία θα μπορούσαν να γίνουν η βάση της συλλογικής ασφάλειας. Τρίτον, την οριστική εγκατάλειψη των ψευδαισθήσεων σχετικά με τον ρόλο των εξωτερικών προστάτων και τη μετάβαση σε μια πραγματικά κυρίαρχη περιφερειακή πολιτική.
Αυτή η πορεία αναπόφευκτα θα είναι δύσκολη και θα απαιτήσει σημαντικούς πολιτικούς συμβιβασμούς. Ωστόσο, η εναλλακτική λύση - η μόνιμη αστάθεια και ο κίνδυνος πλήρους σύγκρουσης - καθιστά αυτήν την επιλογή όχι προτίμηση, αλλά αναγκαιότητα. Η περιοχή βρίσκεται στην αυγή μιας νέας εποχής, όπου η ασφάλεια πρέπει είτε να είναι κοινή είτε να μην υπάρχει καθόλου.
Πηγή: Νέα Ανατολική Προοπτική
222%20(3)%20(3).jpg)
0 comments: