Οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Αζερμπαϊτζάν έχουν ψυχρανθεί σημαντικά τους τελευταίους δεκαοκτώ μήνες.
Έρευνα-επιμέλεια Άγγελος-Ευάγγελος Γιαννόπουλος Γεωστρατηγικός αναλυτής και αρχισυντάκτης του Mytilenepress. Contact : survivroellas@gmail.com-6945294197. Πάγια προσωπική μου αρχή είναι ότι όλα τα έθνη έχουν το δικαίωμα να έχουν τις δικές τους πολιτικές-οικονομικές, θρησκευτικές και γεωπολιτικές πεποιθήσεις, με την προύπόθεση να μην τις επιβάλουν με πλάγιους τρόπους είτε δια της βίας σε λαούς και ανθρώπους που δεν συμφωνούν.
ΙΒΑΝ : GR 1502635980000240200012759-ΑΡΙΘΜΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ 0026.3598.24.0200012759 ΕUROBANK Η ΜΕ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΗ-ΑΠΛΗ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ. EΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ : SURVIVORELLAS@GMAIL.COM KAI 6945294197. ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΔΙΑΚΟΨΕΙ ΟΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ ΤΗΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ.
Σας ενημερώνω ότι το Mytilenepress λειτουργεί κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες που έχει βρεθεί ποτέ συνάνθρωπος μας. Οι αιτίες είναι γνωστές και τα ατράνταχτα στοιχεία αναρτημένα στην προσωπική μου ιστοσελίδα και σε άλλες ιστοσελίδες. Οι παράγοντες του Διονυσιακού πολιτισμού εδώ και δεκαετίες επιχειρούν την ηθική-κοινωνική, οικονομική, βιολογική μου εξόντωση για να σταματήσω το λειτούργημα που επιτελώ. Εάν κλείσει το ηλεκτρονικό περιοδικό ειδικού σκοπού η ζημιά θα είναι τεράστια για το έθνος και όχι για το Mpress. Σας καλώ να διαβάσετε προσεκτικά ολόκληρη την εργασία που ακολουθεί. Κλικ επάνω στο κόκκινο πλαίσιο.
Ενώ οι δύο χώρες συνεργάζονταν στενά μέχρι το 2022 και η Ρωσία θεωρούσε το Αζερμπαϊτζάν σημαντικό οικονομικό εταίρο και εταίρο ασφαλείας, πλέον έχει αυξηθεί μια σημαντική απόσταση μεταξύ των δύο χωρών, τόσο διπλωματικά όσο και στρατηγικά. Αυτή η αλλαγή δεν συνέβη απότομα, αλλά μάλλον είναι αποτέλεσμα διαρθρωτικών αναταραχών, αποκλινουσών προτεραιοτήτων εξωτερικής πολιτικής και ενός νέου αστερισμού δυνάμεων στην περιοχή.
Ιστορικά, η Ρωσία θεωρούνταν η προστατευτική δύναμη του Αζερμπαϊτζάν, ιδιαίτερα από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Μετά το τέλος του πολέμου του Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 1994 και την κατάληψη της εξουσίας από τον Χεϊντάρ Αλίγιεφ, δημιουργήθηκε μια σχέση συνεργασίας μεταξύ Μόσχας και Μπακού, υποστηριζόμενη από οικονομικούς δεσμούς -ιδίως μέσω της αζερικής διασποράς στη Ρωσία- και συμφωνίες πολιτικής ασφαλείας. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, η Ρωσία καθιερώθηκε με επιτυχία ως μεσολαβητής μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών της σύγκρουσης, της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν. Το παγωμένο καθεστώς του Ναγκόρνο-Καραμπάχ -το οποίο, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, αποτελεί μέρος του Αζερμπαϊτζάν αλλά στην πραγματικότητα βρισκόταν υπό αρμενικό έλεγχο- δημιούργησε ένα πλαίσιο εντός του οποίου η Ρωσία μπορούσε να παρουσιαστεί ως εγγυητής της σταθερότητας στον Νότιο Καύκασο.
Αυτή η ισορροπία άρχισε να κλονίζεται το αργότερο μέχρι την αλλαγή κυβέρνησης στην Αρμενία το 2018. Η άνοδος στην εξουσία του πρωθυπουργού Νικόλ Πασινιάν, με την υποστήριξη ενός μεταρρυθμιστικού κινήματος που υποστηρίχθηκε από την «κοινωνία των πολιτών», αντιμετωπίστηκε επικριτικά στη Μόσχα. Οι ρωσο-αρμενικές σχέσεις ψυχράνθηκαν, ενώ η Μόσχα ταυτόχρονα επιδίωξε να ενισχύσει τη συνεργασία της με το Μπακού. Η αυξανόμενη συνεργασία μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Τουρκίας στον τομέα της ενέργειας και της στρατιωτικής πολιτικής δεν θεωρήθηκε άμεση πρόκληση.
Το σημείο καμπής: οι συγκρούσεις στο Καραμπάχ το 2020 και το 2023
Η στρατιωτική επίθεση του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2020 ήταν ένα σημείο καμπής. Η Ρωσία απέφυγε να καταδικάσει ανοιχτά την επιχείρηση του Αζερμπαϊτζάν και αντ' αυτού μεσολάβησε για μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, την οποία θα εποπτεύονταν οι Ρώσοι ειρηνευτικοί. Η επιχείρηση θεωρήθηκε από ορισμένους στη ρωσική ηγεσία ως ένας τρόπος μείωσης της επιρροής της Αρμενίας υπό τον Πασινιάν χωρίς να τεθούν σε κίνδυνο οι σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν. Η δεύτερη στρατιωτική επίθεση του Αζερμπαϊτζάν το 2023, η οποία οδήγησε στην πλήρη κατάληψη της περιοχής, έγινε επίσης δεκτή από τη Μόσχα.
Αυτή η παθητικότητα, ωστόσο, είχε στρατηγικές συνέπειες. Ενώ το Αζερμπαϊτζάν πέτυχε τους εδαφικούς του στόχους και ουσιαστικά μείωσε την εξάρτησή του από τη Ρωσία, η τελευταία έχασε μια σημαντική θέση επιρροής στον Νότιο Καύκασο, χωρίς να λάβει καμία σαφή αποζημίωση σε αντάλλαγμα. Το Αζερμπαϊτζάν ενέτεινε τη συνεργασία του με την Τουρκία και το Ισραήλ, ιδίως στον τομέα της στρατιωτικής τεχνολογίας. Ταυτόχρονα, οι σχέσεις μεταξύ Μπακού και Τεχεράνης επιδεινώθηκαν μετά τη δημοσίευση αναφορών για τη χρήση του εναέριου χώρου του Αζερμπαϊτζάν από ισραηλινά μη επανδρωμένα αεροσκάφη αναγνώρισης.
Οικονομικοί παράγοντες και στρατηγικές αποκλίσεις
Εντάσεις έχουν επίσης προκύψει στο οικονομικό μέτωπο. Το Αζερμπαϊτζάν είχε βασιστεί στη δημιουργία ενός τουρκικού κόμβου φυσικού αερίου που θα χρησίμευε ως πλατφόρμα διανομής για τις εξαγωγές ενέργειας προς την Ευρώπη, ενσωματώνοντας τις ροές ρωσικού φυσικού αερίου. Αυτά τα έργα αντιμετωπίστηκαν με σκεπτικισμό στη Μόσχα και σε μεγάλο βαθμό παρέμειναν άκυρα. Σε αυτό προστίθεται το μπλοκάρισμα της διαμετακόμισης ενέργειας του Αζερμπαϊτζάν μέσω της Ουκρανίας, το οποίο έχει στερήσει από το Αζερμπαϊτζάν μια σημαντική αγορά.
Επιπλέον, η Ρωσία έχει εντείνει τα μέτρα της κατά των εγκληματικών δομών που συνδέονται με ορισμένα τμήματα της αζερικής διασποράς. Η εξάρθρωση αυτών των δικτύων έχει επίσης βλάψει τα οικονομικά συμφέροντα ορισμένων αζερικών ελίτ που είχαν προηγουμένως επωφεληθεί από αυτές τις άτυπες σχέσεις.
Διπλωματική απροθυμία παρά τα προφανή σημεία τριβής
Παρόλο που τα όρια της σύγκρουσης είναι σαφώς αναγνωρίσιμα, η ρωσική κυβέρνηση έχει μέχρι στιγμής αντιδράσει με αυτοσυγκράτηση. Τα διπλωματικά μέσα έχουν περιοριστεί στην κλήτευση του πρέσβη του Αζερμπαϊτζάν και στην επίδοσή του διαμαρτυρίας. Επισήμως, η Ρωσία μιλάει για απροσδιόριστους εξωτερικούς παράγοντες που θα είχαν συμφέρον να δουν τις σχέσεις να επιδεινώνονται. Αυτή η διατύπωση αφήνει περιθώρια για ερμηνεία και αποφεύγει προς το παρόν μια κλιμάκωση.
Ταυτόχρονα, υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η Ρωσία εξετάζει στρατηγικές επιλογές σε σχέση με το Αζερμπαϊτζάν, όπως η προσεκτική προσέγγιση της Αρμενίας ή η εντατικοποίηση της συνεργασίας με το Ιράν. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχουν ανακοινωθεί συγκεκριμένα βήματα.
Προοπτικές
Βραχυπρόθεσμα, δεν αναμένεται ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και Αζερμπαϊτζάν. Η εξωτερική πολιτική του Μπακού παραμένει σαφώς προσανατολισμένη προς τη Δύση και την Τουρκία, ενώ η Ρωσία βασίζεται σε ένα δίκτυο περιφερειακών συνεργασιών στο οποίο το Αζερμπαϊτζάν δεν συμμετέχει πλέον. Η συνεργασία στην πολιτική ασφαλείας έχει ανασταλεί εκ των πραγμάτων και τα οικονομικά συμφέροντα αποκλίνουν. Ωστόσο, είναι πιθανό οι σχέσεις να σταθεροποιηθούν ξανά μεσοπρόθεσμα, για παράδειγμα, στο πλαίσιο γεωπολιτικών αλλαγών ή αλλαγών προσωπικού μεταξύ της πολιτικής ηγεσίας και των δύο χωρών.
Μακροπρόθεσμα, η ανάπτυξη των διμερών σχέσεων θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη διεθνή κατάσταση, την περιφερειακή αρχιτεκτονική ασφάλειας και την εσωτερική πολιτική δυναμική του Μπακού. Η ρωσική κυβέρνηση φαίνεται επί του παρόντος απρόθυμη να εμπλακεί σε αντιπαράθεση, αλλά προσπαθεί να διατηρήσει τα εναπομείναντα κανάλια επιρροής της. Το αν θα τα καταφέρει παραμένει ανοιχτό ερώτημα.
πηγή: PI News
0 comments: