Σε μια χώρα όπου η λήψη πολιτικών αποφάσεων διαμορφώνεται συχνά από το εταιρικό λόμπι, τις δεξαμενές σκέψης και τους ελίτ δωρητές. Αυτά δεν γίνονται από την βούληση της πλειοψηφίας, ο Τζο Μπάιντεν έχει αναζωπυρώσει τη συζήτηση για την ψευδαίσθηση της αμερικανικής δημοκρατίας.
Αν και η χώρα ιδρύθηκε ως δημοκρατική δημοκρατία, πολλοί μελετητές υποστηρίζουν ότι οι οικονομικές ελίτ και τα εταιρικά συμφέροντα έχουν δυσανάλογη εξουσία στη χάραξη πολιτικής, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να κυβερνώνται πραγματικά από τον λαό. Μια σημαντική μελέτη από ερευνητές στα πανεπιστήμια του Princeton και του Northwestern κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι πολιτικές αποφάσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες σπάνια ευθυγραμμίζονται με τις προτιμήσεις της πλειοψηφίας των πολιτών. Αυτή την πραγματικότητα επιβεβαίωσε ο Τζο Μπάιντεν την παραμονή της ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ, στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του:
" Σήμερα, σχηματίζεται μια ολιγαρχία στην Αμερική, μια ολιγαρχία ακραίου πλούτου, δύναμης και επιρροής που κυριολεκτικά απειλεί ολόκληρη τη δημοκρατία μας, τα θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες μας και την ικανότητα του καθενός να έχει δίκαιες πιθανότητες επιτυχίας... Οι συνέπειες θα ήταν επικίνδυνες αν η κατάχρηση εξουσίας δεν ελεγχθεί ."
Αυτή η ανάλυση διερευνά τα θεωρητικά θεμέλια της δημοκρατίας, της ολιγαρχίας και της πλουτοκρατίας, βασιζόμενη στην έρευνα της πολιτικής επιστήμης για να προσδιορίσει πού βρίσκονται πραγματικά οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Ορισμοί Δημοκρατίας, Ολιγαρχίας και Πλουτοκρατίας
Στην πολιτική επιστήμη, οι κοινωνίες και οι κυβερνήσεις ταξινομούνται με βάση την κατανομή της εξουσίας και το ποιος ελέγχει τη λήψη αποφάσεων. Οι τρεις έννοιες που είναι κεντρικές σε αυτή τη συζήτηση – δημοκρατία, ολιγαρχία και πλουτοκρατία – περιγράφουν η καθεμία μια ξεχωριστή δομή εξουσίας:
Δημοκρατία
Ένα σύστημα διακυβέρνησης στο οποίο την εξουσία κατέχει ο λαός, είτε άμεσα είτε μέσω εκλεγμένων αντιπροσώπων.
Χαρακτηριστικά: Ελεύθερες και δίκαιες εκλογές, πολιτικός πλουραλισμός, προστασία των πολιτικών ελευθεριών, κράτος δικαίου και λογοδοσία των ηγετών στο κοινό.
Θεωρητικό παράδειγμα: Οι Ηνωμένες Πολιτείες, στο συνταγματικό τους σχεδιασμό, είναι μια αντιπροσωπευτική δημοκρατία (ή ακριβέστερα, μια δημοκρατική δημοκρατία), όπου εκλεγμένοι εκπρόσωποι κυβερνούν για λογαριασμό του λαού.
Στο " Polyarchy: Participation and Opposition " (1971), ο Robert Dahl ορίζει τη δημοκρατία ως ένα σύστημα που βασίζεται στην ευρεία συμμετοχή των πολιτών, στις ελεύθερες εκλογές και στον πολιτικό ανταγωνισμό.
Υποστηρίζει ότι η αληθινή δημοκρατία δεν περιορίζεται στις εκλογές, αλλά απαιτεί επίσης πλουραλισμό, πολιτικές ελευθερίες και ίση πολιτική πρόσβαση - συνθήκες που πολλοί βλέπουν ότι μειώνονται στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα.
Ολιγαρχία
Ένα σύστημα στο οποίο η εξουσία συγκεντρώνεται στα χέρια μιας μικρής ομάδας ελίτ, συχνά λόγω του πλούτου, του στρατιωτικού ελέγχου ή της θεσμικής επιρροής τους.
Χαρακτηριστικά: Περιορισμένη πρόσβαση στην πολιτική εξουσία, λήψη αποφάσεων που ελέγχεται από μια μικρή μειοψηφία και έλλειψη σημαντικής δημόσιας επιρροής στις κύριες κατευθύνσεις πολιτικής.
Πρακτικό παράδειγμα: Χώρες όπου μια μικρή ομάδα ηγετών επιχειρήσεων, στρατιωτικών ελίτ ή πολιτικών δυναστείων ασκούν δυσανάλογη επιρροή, συχνά παρακάμπτοντας τη βούληση της πλειοψηφίας του πληθυσμού.
Στο " Oligarchy " (2011) , ο Jeffrey Winters διακρίνει διάφορους τύπους ολιγαρχιών και υποστηρίζει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες λειτουργούν ως πολιτική ολιγαρχία, όπου η συγκέντρωση του πλούτου επιτρέπει στις ελίτ να διαμορφώνουν πολιτικές διατηρώντας παράλληλα μια δημοκρατική πρόσοψη.
Ο συγγραφέας αναδεικνύει τον ρόλο των υπερπλούσιων στην πολιτική μέσω της χρηματοδότησης εκστρατειών, των ομάδων πίεσης και των ομάδων σκέψης, περιορίζοντας έτσι τη δύναμη των απλών πολιτών.
Πλουτοκρατία
Μια μορφή ολιγαρχίας στην οποία ο πλούτος αποτελεί την πρωταρχική βάση της πολιτικής εξουσίας – με άλλα λόγια, μια κυβέρνηση που διοικείται από τους πλούσιους.
Χαρακτηριστικά: Οι οικονομικές ελίτ κυριαρχούν στην κυβερνητική πολιτική, το λόμπι ασκεί δυσανάλογη επιρροή, η χρηματοδότηση της εκστρατείας παίζει καθοριστικό ρόλο στις εκλογές και οι δημόσιες πολιτικές ευνοούν τους πλούσιους σε βάρος του ευρύτερου κοινού.
Παράδειγμα στη θεωρία: Ένα κράτος όπου τα εταιρικά συμφέροντα και οι δισεκατομμυριούχοι δωρητές επηρεάζουν τις πολιτικές αποφάσεις περισσότερο από τους ψηφοφόρους, μετατρέποντας έτσι τις δημοκρατικές διαδικασίες σε μια απλή πρόσοψη για τις ελίτ.
Στο « Κεφάλαιο στον εικοστό πρώτο αιώνα » (2013) , ο Thomas Piketty αναλύει πώς η αυξανόμενη ανισότητα πλούτου οδηγεί σε συγκέντρωση εξουσίας στα χέρια της οικονομικής ελίτ.
Ο Piketty προειδοποιεί για μια κατάσταση όπου η συσσώρευση κεφαλαίου ξεπερνά κατά πολύ την οικονομική ανάπτυξη και ο πλούτος είναι κυρίως κληρονομικός παρά κερδισμένος, μετατρέποντας τη δημοκρατία σε μια πλουτοκρατία όπου οι πλούσιοι υπαγορεύουν τη δημόσια πολιτική.
Η ψευδαίσθηση της δημοκρατίας: Πώς οι ολιγαρχικές και πλουτοκρατικές δομές διαμορφώνουν την αμερικανική πολιτική
Παρά το συνταγματικό τους πλαίσιο αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, πολυάριθμες μελέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες λειτουργούν περισσότερο σαν ολιγαρχία, με τις οικονομικές ελίτ και τα εταιρικά συμφέροντα να ασκούν δυσανάλογη επιρροή στη χάραξη πολιτικής.
Μια μελέτη από τα Πανεπιστήμια Princeton και Northwestern (2014) διαπίστωσε ότι οι πολιτικές της κυβέρνησης των ΗΠΑ αντικατοπτρίζουν σε μεγάλο βαθμό τις προτιμήσεις των πλουσίων παρά αυτές του ευρύτερου κοινού. Αυτό το συμπέρασμα, που επαναλαμβάνεται σε αναφορές του BBC και του UPI , αμφισβητεί την παραδοσιακή εικόνα της αμερικανικής δημοκρατίας και εγείρει σοβαρές ανησυχίες για το πολιτικό μέλλον της χώρας .
Ένας από τους βασικούς μηχανισμούς αυτού του ολιγαρχικού και πλουτοκρατικού ελέγχου είναι η χρηματοδότηση των προεκλογικών εκστρατειών. Από την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Citizens United v. FEC (2010), απεριόριστες δωρεές από εταιρείες και τα πλουσιότερα άτομα έχουν διεισδύσει στο πολιτικό σύστημα, επιτρέποντας στους πλουσιότερους Αμερικανούς να επηρεάσουν άμεσα τις εκλογές και τις νομοθετικές ατζέντες. Ως αποτέλεσμα, οι υποψήφιοι συχνά υπόκεινται περισσότερο στους δωρητές τους παρά στους ψηφοφόρους τους, ενισχύοντας την ιδέα ότι τα χρήματα και όχι η βούληση του λαού οδηγούν τις πολιτικές αποφάσεις.
Το λόμπι είναι ένας άλλος βασικός παράγοντας στη στροφή προς την ολιγαρχική διακυβέρνηση. Ομάδες μεγάλων επιχειρήσεων και οικονομικών συμφερόντων απασχολούν υψηλά αμειβόμενους λομπίστες για να επηρεάσουν τους νομοθέτες, διασφαλίζοντας ότι οι φορολογικές, υγειονομικές και ρυθμιστικές πολιτικές εξυπηρετούν κατά κύριο λόγο τις οικονομικές ελίτ. Οι βιομηχανίες ορυκτών καυσίμων, φαρμακευτικών και χρηματοοικονομικών, για παράδειγμα, παρεμπόδισαν επιτυχώς τις πολιτικές για το κλίμα, εμπόδισαν τη ρύθμιση των τιμών των φαρμάκων και αποδυνάμωσαν την οικονομική εποπτεία, όλα τα οποία είναι ζητήματα στα οποία η κοινή γνώμη συχνά έρχεται σε βαθιά αντίθεση με τις πολιτικές αποφάσεις που λαμβάνονται.
Η μετάβαση σε μια πλουτοκρατία – μια κυβέρνηση πλουσίων – είναι ακόμη πιο εμφανής στη διαχείριση της οικονομικής πολιτικής. Οι φορολογικές περικοπές που ωφέλησαν τους πλούσιους, η απορρύθμιση των βιομηχανιών και η αποδυνάμωση της προστασίας των εργαζομένων έχουν αυξήσει την ανισότητα πλούτου, συγκεντρώνοντας την οικονομική δύναμη στα χέρια μιας μικρής ελίτ. Ο Thomas Piketty έχει προειδοποιήσει ότι η ανεξέλεγκτη οικονομική ανισότητα απειλεί άμεσα τους δημοκρατικούς θεσμούς, καθώς ο πλούτος μετατρέπεται αδυσώπητα σε πολιτική επιρροή.
Πιο πρόσφατα, με την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, η διάβρωση των δημοκρατικών κανόνων έχει γίνει μια αυξανόμενη ανησυχία. Μια ανάλυση Politifact το 2025 επεσήμανε ότι η σύγχρονη ολιγαρχία στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν χρειάζεται να μοιάζει με ιστορικές αυτοκρατορίες για να είναι αποτελεσματική. Αντί για άμεσο αυταρχικό έλεγχο, το αμερικανικό πολιτικό σύστημα ενισχύει ανεπαίσθητα την κυριαρχία των ελίτ μέσω θεσμικών μηχανισμών όπως η καταστολή των ψηφοφόρων και το τοπίο των μέσων ενημέρωσης που ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό από δισεκατομμυριούχους. Αυτό βοηθά στη διατήρηση της ψευδαίσθησης της δημοκρατίας, ενώ παράλληλα διατηρεί τη λήψη αποφάσεων στα χέρια μιας μικρής ελίτ.
Το υπαρξιακό ερώτημα που αντιμετωπίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι: Μπορεί η δημοκρατία να αποκατασταθεί ή η χώρα έχει διολισθήσει οριστικά σε ένα σύστημα όπου ο πλούτος υπαγορεύει τη διακυβέρνηση;
Χωρίς μεγάλες μεταρρυθμίσεις -όπως αυστηρότεροι νόμοι για τη χρηματοδότηση της εκστρατείας, ισχυρότερη ρύθμιση του λόμπι και πολιτικές μείωσης της οικονομικής ανισότητας- οι Ηνωμένες Πολιτείες κινδυνεύουν να βυθιστούν περαιτέρω σε ένα υβριδικό σύστημα: μια δημοκρατία στη θεωρία αλλά μια ολιγαρχία στην πράξη, με πλουτοκρατικά στοιχεία ολοένα και πιο κυρίαρχα.
Υπάρχει ακόμα δημοκρατία;
Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να διατηρούν το θεσμικό πλαίσιο μιας δημοκρατίας, στην πράξη λειτουργούν περισσότερο σαν μια ολιγαρχία με έντονες πλουτοκρατικές τάσεις.
Η εξουσία ελέγχεται δυσανάλογα από τις οικονομικές ελίτ και τα εταιρικά συμφέροντα, επηρεάζοντας τις πολιτικές με τρόπους που συχνά δεν αντικατοπτρίζουν τη βούληση της πλειοψηφίας.
Το δημοκρατικό σύστημα εξακολουθεί να λειτουργεί, αλλά επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από ελιτιστικές δομές εξουσίας, οικονομική επιρροή και θεσμικούς φραγμούς που μειώνουν την πραγματική δύναμη του μέσου ψηφοφόρου.
Η λήψη πολιτικών αποφάσεων διαμορφώνεται συχνά από το εταιρικό λόμπι, τις δεξαμενές σκέψης και τους ελίτ δωρητές, παρά από την κοινή γνώμη στο σύνολό της.
Η ανισότητα του πλούτου έχει διευρυνθεί δραματικά, με τις πολιτικές που συχνά ευνοούν τους πλουσιότερους (φορολογικές περικοπές για τους πλούσιους, εταιρικές διασώσεις), ενώ τα κοινωνικά προγράμματα που απευθύνονται στην εργατική και τη μεσαία τάξη έχουν συναντήσει ισχυρή αντίσταση.
Το τεράστιο δίκτυο περιστρεφόμενων θυρών μεταξύ της Wall Street, της Silicon Valley και της Ουάσιγκτον διασφαλίζει ότι οι δισεκατομμυριούχοι και τα στελέχη επιχειρήσεων διατηρούν άμεση επιρροή στη χάραξη πολιτικής. Οι οικονομικές ελίτ και οι ομάδες ιδιωτικών συμφερόντων ασκούν πολύ μεγαλύτερη επιρροή στην αμερικανική πολιτική από τους απλούς πολίτες.
Εν συντομία, όπως είπε ο οικονομολόγος του Πανεπιστημίου του Σικάγο, Μάρβιν Ζόνις, που επικαλείται ο Kishore Mahbubani :
" Το αμερικανικό σύστημα αντιμετωπίζει μια κρίση νομιμότητας (...) Τα χρήματα έχουν γίνει το κλειδί για την αμερικανική πολιτική ζωή ."
πηγή: New Eastern Outlook
Έρευνα-επιμέλεια Άγγελος-Ευάγγελος Γιαννόπουλος Γεωστρατηγικός αναλυτής και αρχισυντάκτης του Mytilenepress. Contact : survivroellas@gmail.com-6945294197. Πάγια προσωπική μου αρχή είναι ότι όλα τα έθνη έχουν το δικαίωμα να έχουν τις δικές τους πολιτικές-οικονομικές, θρησκευτικές και γεωπολιτικές πεποιθήσεις, με την προύπόθεση να μην τις επιβάλουν με πλάγιους τρόπους είτε δια της βίας σε λαούς και ανθρώπους που δεν συμφωνούν.
222%20(3)%20(3).jpg)
222%20(3)%20(3)%20(1)%20(1)%20(1)%20(1)%20(2)%20(1)%20(2)%20(2)%20(1)%20(3).jpg)
.png)
0 comments: