Μυτιλήνη (Mytilenepress) : Η Νότια Κορέα κηρύσσει-ακυρώνει στρατιωτικό νόμο. Ποιες οι γεωπολιτικές επιπτώσεις;

Ο πρόεδρος της Νότιας Κορέας εξέπληξε τους πάντες κηρύσσοντας έκτακτο στρατιωτικό νόμο.

Αυτό που κάνει αυτό το γεγονός ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι ο Yoon είναι αγαπημένος στην Ουάσιγκτον και η Νότια Κορέα θεωρείται ότι ανήκει στην ομάδα των λεγόμενων «δυτικών» δημοκρατιών, που χαρακτηρίζονται από ένα φιλελεύθερο μοντέλο διακυβέρνησης.

Τι συνέβη στη Νότια Κορέα;

Στις 3 Δεκεμβρίου 2024, ο Πρόεδρος Yoon Suk-yeol, απομονωμένος στην εσωτερική πολιτική σκηνή και χαρακτηρισμένος από τη συμμετοχή του στην ακροδεξιά, κήρυξε έκτακτο στρατιωτικό νόμο σε μια αιφνιδιαστική εθνική ομιλία. Επικαλέστηκε την ανάγκη προστασίας της χώρας από τις « βορειοκορεατικές κομμουνιστικές δυνάμεις » και τις « αντεθνικές δυνάμεις », ενώ παρουσίασε αυτό το μέτρο ως απαραίτητο για την « ανοικοδόμηση και προστασία της «Νοτίου Κορέας από την « επικείμενη καταστροφή ».

Αυτή είναι η πρώτη κήρυξη στρατιωτικού νόμου στη Νότια Κορέα από το 1980 , όταν ένα στρατιωτικό πραξικόπημα, υποστηριζόμενο από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ , με επικεφαλής τον Τσουν Ντου-Χουάν ακολούθησε τη δολοφονία του Προέδρου Παρκ Τσουνγκ.

Λίγο μετά την ανακοίνωση, τα οχήματα της αστυνομίας έκλεισαν την Εθνοσυνέλευση και ένοπλοι στρατιώτες μπήκαν με το ζόρι στο κτίριο, σπάζοντας ένα παράθυρο για να έχουν πρόσβαση. Ο διοικητής του στρατιωτικού νόμου και ο αρχηγός του επιτελείου του στρατού Park An-su εξέδωσε τη Διακήρυξη Νο. 1, που απαγορεύει όλες τις πολιτικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων της Εθνοσυνέλευσης, των τοπικών συνελεύσεων και των πολιτικών κομμάτων. Οι διαδηλώσεις, οι συγκεντρώσεις και οι δραστηριότητες των μέσων ενημέρωσης έχουν επίσης περιοριστεί.

Παρά τα μέτρα αυτά, στη 01:00 τοπική ώρα, η Εθνοσυνέλευση ψήφισε ψήφισμα που απαιτούσε την άρση του στρατιωτικού νόμου, με 190 παρόντα μέλη από τα 300 που ψήφισαν ομόφωνα υπέρ. Σύμφωνα με το άρθρο 77 του Συντάγματος της Νότιας Κορέας, αυτό το ψήφισμα απαιτεί από τον πρόεδρο να συμμορφωθεί. Στη 1:12 π.μ., οι στρατιώτες αποχώρησαν από την Εθνοσυνέλευση, ενώ περίπου 2.000 πολίτες συγκεντρώθηκαν έξω φωνάζοντας «Ζήτω η Δημοκρατία της Κορέας!».

Πώς συγκρίνεται αυτό με προηγούμενες κηρύξεις στρατιωτικού νόμου;

Από την ίδρυσή της το 1948, η Νότια Κορέα είχε 16 κηρύξεις στρατιωτικού νόμου, συνήθως σε περιόδους πολέμου ή εθνικής έκτακτης ανάγκης. Το άρθρο 77 του Συντάγματος επιτρέπει δύο είδη στρατιωτικού νόμου: έκτακτης ανάγκης και ασφάλειας. Ο στρατιωτικός νόμος έκτακτης ανάγκης, όπως αυτός που κήρυξε ο Yoon, δίνει στον πρόεδρο ευρείες εξουσίες, όπως: Απαγόρευση όλων των πολιτικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των διαμαρτυριών και των κομματικών επιχειρήσεων. Θέτοντας τα μέσα ενημέρωσης και τις δημοσιεύσεις υπό τον έλεγχο της Διοίκησης Στρατιωτικού Νόμου. Απαγόρευση κοινωνικών διαταραχών, όπως απεργίες. Υποχρέωση για το ιατρικό προσωπικό να επιστρέψει στα καθήκοντά του εντός 48 ωρών με κυρώσεις. Διατήρηση, στο μέτρο του δυνατού, των καθημερινών δραστηριοτήτων των πολιτών, εκτός από τις «αντεθνικές δυνάμεις». Δυνατότητα των αρχών να συλλαμβάνουν, να κρατούν και να τιμωρούν τους παραβάτες χωρίς ένταλμα.

Τα κίνητρα του Yoon να κηρύξει στρατιωτικό νόμο

Οι εντάσεις μεταξύ της κυβέρνησης του Γιουν και της αντιπολίτευσης, υπό την ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος, έχουν ενταθεί τους τελευταίους μήνες. Διατηρώντας κοινοβουλευτική πλειοψηφία, η αντιπολίτευση αμφισβητεί συνεχώς την κυβέρνηση Γιουν, συμπεριλαμβανομένης της έναρξης 22 προσπαθειών παραπομπής από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά της τον Μάιο του 2022.

Το άμεσο έναυσμα φαίνεται να είναι οι πρόσφατες περικοπές στον προϋπολογισμό που εγκρίθηκαν από την αντιπολίτευση και οι διαδικασίες παραπομπής που στοχεύουν βασικά κυβερνητικά στελέχη. Στην ομιλία του, ο Γιουν κατηγόρησε την αντιπολίτευση ότι δημιούργησε μια «νομοθετική δικτατορία» που θα είχε ακρωτηριάσει την ικανότητά του να κυβερνά, δικαιολογώντας έτσι τον στρατιωτικό νόμο ως τρόπο αποκατάστασης της σταθερότητας.

Αντιπολίτευση και αντίδραση του κοινού

Το Δημοκρατικό Κόμμα, το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης, κινητοποίησε γρήγορα τους βουλευτές στην Εθνοσυνέλευση. Ο ηγέτης του, Lee Jae-Myung, καταδίκασε έντονα τις ενέργειες του Προέδρου Yoon σε μια ζωντανή παρέμβαση στο YouTube, αποκαλώντας τον προδότη της δημοκρατίας και λέγοντας ότι δεν είναι πλέον ο νόμιμος πρόεδρος της Δημοκρατίας της Κορέας.

Επικριτές έχουν επίσης εμφανιστεί μέσα από το Κόμμα της Λαϊκής Εξουσίας, του οποίου ηγείται ο Γιουν. Ο Χαν Ντονγκ Χουν, επικεφαλής του κόμματος, χαρακτήρισε την κήρυξη του στρατιωτικού νόμου « παράνομη και αντισυνταγματική », ενώ δεσμεύτηκε να υπερασπιστεί τη δημοκρατία της Νότιας Κορέας μαζί με τους πολίτες. Μετά από αυτές τις αντιδράσεις και την καταψήφιση του στρατιωτικού νόμου από την Εθνοσυνέλευση, ο Πρόεδρος Γιουν ακύρωσε τη δήλωσή του.

Οι διεθνείς αντιδράσεις παρέμειναν περιορισμένες. Η κυβέρνηση Μπάιντεν ζήτησε μια ειρηνική επίλυση αποφεύγοντας την άμεση κριτική για τις ενέργειες του Γιουν. Η Πιονγκγιάνγκ δεν έχει ακόμη αντιδράσει, αλλά είναι πιθανό η Βόρεια Κορέα να εκμεταλλευτεί αυτή την κατάσταση για σκοπούς προπαγάνδας κατά της κυβέρνησης της Νότιας Κορέας.

Εσωτερικά, αν και ο Yoon πιθανότατα προσπάθησε να προβάλει μια εικόνα δύναμης, η χαμηλή δημοτικότητά του –με ποσοστό έγκρισης μόλις 10%– και η ταχεία απόρριψη του στρατιωτικού νόμου από τους νομοθέτες και το κοινό σφραγίζουν το μέλλον του. Η παραπομπή φαίνεται επικείμενη. Αυτή η ταχεία απάντηση υπογραμμίζει την ανθεκτικότητα των δημοκρατικών θεσμών της Νότιας Κορέας και τη λαϊκή επιθυμία για προστασία των θεμελιωδών ελευθεριών.

Γεωπολιτικές επιπτώσεις

Η κήρυξη και στη συνέχεια η ταχεία ανατροπή του στρατιωτικού νόμου στη Νότια Κορέα υπό τον Πρόεδρο Yoon Suk-yeol έχει σημαντικές γεωπολιτικές επιπτώσεις που εκτείνονται πολύ πέρα από τα σύνορα της χώρας. Ενώ η άμεση κρίση υπογραμμίζει την ανθεκτικότητα των δημοκρατικών θεσμών της Νότιας Κορέας, αποκαλύπτει επίσης τα τρωτά σημεία μιας χώρας που αντιμετωπίζει ένα όλο και πιο περίπλοκο διεθνές περιβάλλον, που χαρακτηρίζεται από την οικονομική και στρατιωτική άνοδο της γειτονικής Κίνας και από το αμοιβαίο αμυντικό σύμφωνο μεταξύ Βόρειας Κορέας και Ρωσίας.

Χάρη στον ενισχυμένο ρόλο της Νότιας Κορέας στη στρατιωτική στρατηγική των ΗΠΑ στην Ασία , ένας εσωτερικά αποδυναμωμένος Πρόεδρος Γιουν έχει γίνει ο αγαπημένος των δεξαμενών σκέψης και των αποκαλούμενων «ειδικών» της Κορέας στην Ουάσιγκτον. Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Kurt Campbell έφτασε στο σημείο να προτείνει ότι ο Yoon αξίζει το Νόμπελ Ειρήνης για την υπέρβαση των ιστορικών διαφορών μεταξύ Κορέας και Ιαπωνίας για την ενίσχυση της τριμερούς συμμαχίας.

Ακολουθεί η ανάλυσή μου για τις γεωπολιτικές εξελίξεις που προέκυψαν από αυτό το γεγονός:

Διάβρωση της δημοκρατικής αξιοπιστίας απέναντι σε αυταρχικές τάσεις

Η Νότια Κορέα, που συχνά αναφέρεται ως μοντέλο φιλελεύθερης δημοκρατίας στον «δυτικό κόσμο», βλέπει την εικόνα της να αμαυρώνεται από αυτή τη σύντομη εισβολή σε αυταρχικά μέτρα. Αυτό το επεισόδιο εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη σταθερότητα των δημοκρατικών κανόνων, ακόμη και στις προηγμένες οικονομίες. Θα μπορούσε να ενθαρρύνει τα αυταρχικά καθεστώτα να αμφισβητήσουν την αποτελεσματικότητα των δημοκρατικών συστημάτων ενόψει εσωτερικών κρίσεων, αποδυναμώνοντας έτσι τη συλλογική επιρροή των φιλελεύθερων δημοκρατιών στη διεθνή σκηνή.

Αυξημένα στρατηγικά διλήμματα μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών

Η γεωπολιτική θέση της Νότιας Κορέας γίνεται όλο και πιο λεπτή. Καθώς η Κίνα επιβεβαιώνει την οικονομική και στρατιωτική της ισχύ, η Σεούλ πρέπει να εξισορροπήσει την εξάρτησή της από τις εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ με τους οικονομικούς της δεσμούς με το Πεκίνο. Οι ενέργειες του Yoon κινδυνεύουν να επιδεινώσουν τις εσωτερικές διαφωνίες μεταξύ εκείνων που υποστηρίζουν στενότερη ευθυγράμμιση με την Ουάσιγκτον και εκείνων που υποστηρίζουν μια πιο ουδέτερη στάση για να αποφευχθεί η προσβολή της Κίνας. Αυτός ο διχασμός περιπλέκει την ικανότητα της Κορέας να παρουσιάζει ένα ενιαίο μέτωπο απέναντι σε περιφερειακές προκλήσεις όπως οι εντάσεις για την Ταϊβάν ή η αυξημένη συνεργασία μεταξύ Βόρειας Κορέας, Ρωσίας και Κίνας.

Αντίκτυπος στην περιφερειακή σταθερότητα και συμμαχίες

Η ταχεία αντίδραση κατά του στρατιωτικού νόμου υπογραμμίζει μια εσωτερική ευθραυστότητα που θα μπορούσε να αποδυναμώσει τη θέση της Νότιας Κορέας σε βασικές συμμαχίες, όπως η στρατηγική Ινδο-Ειρηνικού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Μια αποσταθεροποιημένη Νότια Κορέα κινδυνεύει να αποδυναμώσει τη δυτική συμμαχία στην Ασία σε μια εποχή που η ενότητα είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης επιρροής της Κίνας. Επιπλέον, αυτό το επεισόδιο θα μπορούσε να ενθαρρύνει τη Βόρεια Κορέα και τους συμμάχους της, τη Μόσχα και το Πεκίνο, να εκμεταλλευτούν την αντίληψη της αστάθειας στη Σεούλ για στρατηγικά πλεονεκτήματα.

Οικονομικές και γεωοικονομικές συνέπειες

Η άνοδος της Κίνας ως ανταγωνιστή στους τομείς ημιαγωγών, ηλεκτρονικών και αυτοκινήτων απειλεί άμεσα τα οικονομικά θεμέλια της Νότιας Κορέας. Η αποτυχία του Yoon αποσπά την προσοχή από τις κρίσιμες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα και ενισχύει τον επείγοντα χαρακτήρα της μετάβασης από μια παγκοσμιοποιημένη εμπορική τάξη σε ένα πιο πολωμένο οικονομικό περιβάλλον. Η Νότια Κορέα θα μπορούσε να αναγκαστεί να δεσμευτεί πλήρως στη στρατηγική αποσύνδεσης των ΗΠΑ με την Κίνα, διακινδυνεύοντας οικονομικά αντίποινα από το Πεκίνο.

Αβεβαιότητα σχετικά με την αμερικανική υποστήριξη για το «America First»

Η κήρυξη του στρατιωτικού νόμου έρχεται εν μέσω αυξανόμενης ανησυχίας για την αξιοπιστία της υποστήριξης των ΗΠΑ υπό μια πιθανή δεύτερη κυβέρνηση Τραμπ. Η ρητορική του Τραμπ «Πρώτα η Αμερική» εγείρει φόβους ότι η Νότια Κορέα θα μπορούσε να εγκαταλειφθεί σε περίπτωση περιφερειακής σύγκρουσης, περιπλέκοντας περαιτέρω τον στρατηγικό λογισμό της Σεούλ. Η αντίληψη της εύθραυστης εμπλοκής των ΗΠΑ θα μπορούσε να ωθήσει τη Νότια Κορέα να επανεξετάσει τις πολιτικές ασφαλείας της, ίσως λαμβάνοντας υπόψη μια πιο ανεξάρτητη ή διαφοροποιημένη αμυντική στάση.

Μαθήματα για την παγκόσμια τάξη

Οι ενέργειες του Yoon αντικατοπτρίζουν τις πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι ανεπτυγμένες οικονομίες σε μια εποχή αυξανόμενης γεωπολιτικής αβεβαιότητας. Η Νότια Κορέα, μια επιτυχημένη ιστορία παγκοσμιοποίησης που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ, αντιμετωπίζει τώρα ένα ταχέως μεταβαλλόμενο «κλίμα» όπου οι παλιές βεβαιότητες – είτε η υποστήριξη των ΗΠΑ είτε η βιωσιμότητα ενός παγκόσμιου εμπορίου δικτύου – γίνονται όλο και πιο εύθραυστες.

Αυτό το περιστατικό υπογραμμίζει ότι ακόμη και τα έθνη που είναι βαθιά ριζωμένα στη δυτική δημοκρατική και οικονομική τάξη αγωνίζονται με άνευ προηγουμένου εσωτερικές και εξωτερικές προκλήσεις. Αυτό θα πρέπει να χρησιμεύσει ως προειδοποίηση σε άλλες δημοκρατίες σχετικά με τη σημασία της διατήρησης της θεσμικής ακεραιότητας και της προσαρμογής στη μεταβαλλόμενη πραγματικότητα ενός πολυπολικού κόσμου.

πηγή: New Eastern Outlook

Έρευνα-επιμέλεια Άγγελος-Ευάγγελος Γιαννόπουλος Γεωστρατηγικός αναλυτής και αρχισυντάκτης του Mytilenepress. Contact : survivroellas@gmail.com-6945294197. Πάγια προσωπική μου αρχή είναι ότι όλα τα έθνη έχουν το δικαίωμα να έχουν τις δικές τους πολιτικές-οικονομικές, θρησκευτικές και γεωπολιτικές πεποιθήσεις, με την προύπόθεση να μην τις επιβάλουν με πλάγιους τρόπους είτε δια της βίας σε λαούς και ανθρώπους που δεν συμφωνούν. Αναφέρομαι πάντοτε στους Φοίνικες που από μονοθεϊστές της Παλαιάς Διαθήκης έγιναν ένθερμοι υποστηρικτές του Διονυσιακού πολιτισμού.