Το αγιασμένο νησί της Ζακύνθου έχει την ευλογία να κατέχει ως πολύτιμους θησαυρούς, ως «λίθων πολυτίμων πολυτιμότερα», δύο άφθαρτα ιερά σκηνώματα, του αγίου Διονυσίου και προστάτη του νησιού και του αγίου Ιωσήφ του Ηγιασμένου του Σαμάκου του Κρητός.
Το ιερό σκήνωμα του αγίου Ιωσήφ φυλάσσεται εδώ και πεντακόσια χρόνια στον Ιερό Ναό Παντοκράτορος Γαϊτανίου Ζακύνθου, το οποίο θαυματουργεί και αγιάζει τους ευλαβώς προσερχόμενους προσκυνητές. Ο άγιος Ιωσήφ, ο επονομαζόμενος Σαμάκος, καταγόταν από την Κρήτη. Γεννήθηκε στο χωριό των Κεράμων της Σητείας στα 1440, στο σημερινό χωριό Αζωκέραμο, από ευσεβείς γονείς και πλούσιους, οι οποίοι τον μεγάλωσαν με παιδεία και νουθεσία Κυρίου. Από μικρό παιδί είχε δείξει σημάδια ευσέβειας και αρετής, διακρινόμενος από όλα τα άλλα παιδιά του χωριού.
Ο αγαπημένος του τόπος ήταν η εκκλησία του χωριού, όπου σύχναζε και βοηθούσε τον ιερέα. Ζητούσε από τους γονείς του να τον γνωρίσουν με σοφούς πνευματικούς δασκάλους για να μάθει την χριστιανική πίστη. Όταν έγινε έφηβος τον παρέδωσαν στη μικρή Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, του Δερματάνου, όπως πολλοί το ήξεραν. Αυτό βρισκόταν κοντά στη θάλασσα, στον Χάνδακα (Ηράκλειο), όπου ζούσε ένας ενάρετος και σοφός μοναχός.
Αυτός τον μύησε στην ορθόδοξη πνευματικότητα και του έμαθε τα πρώτα γράμματα. Κοντά σ’ αυτόν του γεννήθηκε η επιθυμία να ακολουθήσει τη μοναχική ζωή και να αφιερωθεί στην υπηρεσία της Εκκλησίας. Εκεί ασκήθηκε στην καλλιγραφία, αποκτώντας το χάρισμα και την ικανότητα να αντιγράφει και να καλλιτεχνεί εκκλησιαστικά και πατερικά βιβλία, σε μια εποχή που ήταν ακόμη άγνωστη η τυπογραφία. Ύστερα από λίγο καιρό κοιμήθηκαν οι γονείς του.
Χωρίς υποχρεώσεις και δεσμεύσεις ήταν ελεύθερος να πραγματοποιήσει την επιθυμία του. Μοίρασε την μεγάλη πατρική του περιουσία στους φτωχούς και σε μοναστήρια της περιοχής και αποφάσισε να γίνει μοναχός. Πήγε στην Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, στον αγαπημένο του δάσκαλο και του ζήτησε να τον δεχθεί στην αδελφότητα. Ο πνευματικός του βλέποντας την πνευματική του πρόοδο τον χειροθέτησε μοναχό δίνοντάς του το όνομα Ιωσήφ. Επιδόθηκε σε σκληρούς αγώνες, προκειμένου να απαλλαχτεί από τα πάθη του και να ζήσει την κατά Χριστόν ζωή με ακρίβεια. Στη συνέχεια χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, διακρινόμενος για την ευλάβειά του και την ταπεινοφροσύνη του.
Μετά το θάνατο του γέροντος πνευματικού του ανέλαβε ηγούμενος της Μονής του. Μάλιστα επέδειξε μεγάλη ικανότητα, ζήλο και διάκριση, ώστε έγινε αγαπητός από την αδελφότητα και η φήμη του διαδόθηκε σερ όλη την περιοχή. Αργότερα ικανοποίησε παιδική του επιθυμία να επισκεφτεί τα θεοβάδιστα ιερά προσκυνήματα των Αγίων Τόπων, όπου έμεινε για αρκετό καιρό στα θεοβάδιστα μέρη, όπου βάδισε και έζησε ο Κύριος. Εκεί γνώρισε αγίους και ενάρετους ανθρώπους, από τους οποίους έλαβε ευλογία, δύναμη και σοφία. Η διαμονή του στους Αγίους Τόπους έντεινε τον πνευματικό του αγώνα και καλλιέργησε στην ψυχή του την χριστιανική υποχρέωση της φιλανθρωπίας. Όταν γύρισε στη Μονή του, άρχισε ένα μεγάλο έργο φιλανθρωπίας, διότι είχε τη βεβαιότητα ότι στα πρόσωπα των ενδεών ανθρώπων ευεργετούσε το Χριστό.
Μοίραζε αδιάκοπα ό, τι υπήρχε στο μοναστήρι, ώστε πολλές φορές έμεινε ο ίδιος νηστικός προκειμένου να θρέψει τους ενδεείς της περιοχής. Επισκεπτόταν ασθενείς, στους οποίους προσεύχονταν με θέρμη για την αποκατάσταση της υγείας τους, φυλακισμένους, τους οποίους εμψύχωνε και στήριζε και κάθε πονεμένη ψυχή, παρηγορούσε. Σε πολλές περιπτώσεις θαυματουργούσε, όπως λ. χ. προμηθεύονταν θαυματουργικώς πρόσφορα για τη Θεία Λειτουργία. Η αδιάκοπη άσκηση, η νηστεία, οι αγρυπνίες και η κόπωση έφθειραν το αγιασμένο σώμα του. Στις 22 Ιανουαρίου του 1511, σε ηλικία 70 ετών κοιμήθηκε ειρηνικά και ενταφιάστηκε στην αγαπημένη του Μονή. Λίγα χρόνια αργότερα έγινε ανακομιδή των λειψάνων του βρέθηκε το σώμα του άφθορο και αναλλοίωτο, κάνοντας άπειρα θαύματα. Η συνεχής θεραπεία πλήθους ασθενών, τυφλών και δαιμονισμένων και μετά την κοίμησή του, καθιέρωσε ευρύτατα την φήμη του ως θαυματουργού.
Στα 1669 οι Αγαρηνοί κατέλαβαν την Κρήτη. Για να μην το καταστρέψουν, ο ευλαβής κληρικός Αντώνιος Αρμάκης το μετέφερε, στις 29 Αυγούστου του ιδίου έτους, στη Ζάκυνθο, όπου το τοποθέτησε στην Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Μαντινειού στα Ξηροβούνια Γαϊτανίου, όπου έμεινε ως το 1915. Κατόπιν μεταφέρθηκε στον Ενοριακό Ιερό Ναό του παντοκράτορος Γαϊτανίου και παραμένει ως τα σήμερα θαυματουργώντας. Η μνήμη του εορτάζεται στις 22 Ιανουαρίου. Ο άγιος Ιωσήφ Σαμάκος κλήθηκε ηγιασμένος, διότι πράγματι ολόκληρη η ζωή του ήταν ένας συνεχής αγώνας αγιασμού από τις άκτιστες ενέργειες του Αγίου Πνεύματος. Υπήρξε πολύτιμο σκεύος της θείας χάριτος. Φανερή εικόνα της αγιότητάς του ήταν η παροιμιώδης φιλανθρωπία του. Έκανε πράξη την υποχρέωσή να είναι φιλάνθρωπος. Ο Αδελφόθεος Ιάκωβος μας βεβαιώνει πως όλα τα αγαθά μας τα στέλνει ο Ουράνιος Πατέρας μας. Είναι δώρα από Εκείνον για μας, για να μπορούμε να ζούμε και να απολαμβάνουμε τις δωρεές Του, όλοι μας χωρίς την παραμικρή διάκριση. Κατά συνέπεια: δεν είμαστε ιδιοκτήτες τους, αλλά διαχειριστές τους.
Ο Μέγας Βασίλειος έγραψε πως ό, τι μας περισσεύει και το κρύβουμε στις αποθήκες μας είναι σαν να το κλέβουμε από εκείνους που το στερούνται. Το περίσσευμά μας είναι το υστέρημα του άλλου και ως εκ τούτου, αν θέλουμε να θεωρούμε τον εαυτό μας καλό χριστιανό, θα πρέπει να το αποδώσουμε σε εκείνον που ανήκει! Αυτό έκανε σε όλη του τη ζωή ο άγιος Ιωσήφ Σαμάκος. Όχι μόνον δεν κατακρατούσε τα περισσεύματα στις αποθήκες της Μονής, αλλά έδινε και από τα απαραίτητα που είχε ανάγκη ο ίδιος. Προτιμούσε όπως προαναφέραμε, να μένει νηστικός και ρακένδυτος ο ίδιος και να χορτάσει και να ντύσει τους ενδεείς.
Σήμερα ζούμε δυστυχώς όλοι μας μια δύσκολη περίσταση, όπου η ανέχεια έχει χτυπήσει την πόρτα πολλών συνανθρώπων μας. Η αλήθεια είναι ότι η πλειοψηφία των αδελφών μας κάνουν το χριστιανικό μας καθήκον και βοηθούν τους φτωχούς και πεινασμένους. Αλλά υπάρχουν και πολλοί που περιχαρακώνονται στην αυτάρκειά τους και αδιαφορούν για την πείνα και την ανέχεια των αδελφών μας. Αν ζούσε στις μέρες μας ο άγιος Ιωσήφ θα έμπαινε πρώτος στη σειρά για αν δώσει το καλό παράδειγμα σε όσους αδιαφορούν για την αρετή και την υποχρέωση της φιλανθρωπίας.
ΑΓΙΟΣ ΜΑΞΙΜΟΣ Ο ΓΡΑΙΚΟΣ: Ο ΠΟΛΥΠΑΘΟΣ ΦΩΤΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ
Την σκοτεινή περίοδο της τουρκοκρατίας, ευδόκησε ο Θεός να τη φωτίσουν πνευματικές προσωπικότητες, λαμπροί πνευματικοί φάροι, εφάμιλλοι των μεγάλων Πατέρων της αρχαίας Εκκλησίας. Μια τέτοια φωτεινή προσωπικότητα υπήρξε ο άγιος Μάξιμος ο Γραικός, ο φωτιστής των Ρώσων. Την προσωνυμία του «Γραικός» την έδωσαν οι Ρώσοι (Μαξίμ Γκρέκ), λόγω της ελληνικής καταγωγής του. Γεννήθηκε στην Άρτα το 1470 και το βαπτιστικό του όνομα ήταν Μιχαήλ Τριβώλης.
Οι γονείς του Μανουήλ και Ειρήνη, ήταν πλούσιοι και καταγόταν από την επιφανή βυζαντινή οικογένεια Τριβώλη, η οποία καταγόταν από την Κωνσταντινούπολη και είχαν εγκατασταθεί στην αυλή του Δεσπότη του Μυστρά Θωμά Παλαιολόγου και οι οποίοι μετά την πτώση του Δεσποτάτου, εγκαταστάθηκαν στην Άρτα. Οι γονείς του, ευσεβείς άνθρωποι, του ενέπνευσαν βαθειά πίστη στο Θεό και αγάπη για την Εκκλησία. Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στην Άρτα και σε ηλικία 14 ετών στάλθηκε στην Κέρκυρα να σπουδάσει κοντά στον λόγιο θείο του Δημήτριο Τριβώλη και τον ξακουστό δάσκαλο Ιωάννη Μόσχο. Στη συνέχεια, λόγω της φιλομάθειάς του, αναχώρησε το 1492 για την Φλωρεντία, όπου λειτουργούσαν φημισμένα ελληνικά σχολεία.
Εκεί κοντά στον λόγιο διαπρεπή δάσκαλο Ιωάννη Λάσκαρη, σπούδασε Θεολογία, Ιστορία, Φιλοσοφία και έμαθε την αρχαία ελληνική γλώσσα, τη λατινική, την γαλλική και την ιταλική. Στη συνέχεια σπούδασε στην περίφημη Πλατωνική Ακαδημία, όπου δίδασκε ο μεγάλος δάσκαλος Μαρσίλιο Φιτσίνο. Μετά από τρία χρόνια, μετέβη στη Βενετία και συνδέθηκε με φιλία, με τον φημισμένο τυπογράφο Άλδο Μανούτιο, εκδότη των αρχαίων ελλήνων συγγραφέων.
Το 1502 επέστρεψε στη Φλωρεντία, όπου τον συνεπήραν τα φλογερά κηρύγματα του δομηνικανού μοναχού Σαβοναρόλα, περί κάθαρσης και μετάνοιας και της σκληρής κριτικής του κατά του αιρετικού και διαφθαρμένου παπισμού. Αλλά μετά την καταδίκη του από την Ιερά Εξέταση και την θανάτωσή του στην πυρά, ο νεαρός αρτινός πήρε την απόφαση να εγκατασταθεί στο Άγιον Όρος. Εγκαταστάθηκε στη Μονή Βατοπεδίου και έγινε μοναχός, λαμβάνοντας το όνομα Μάξιμος. Ήταν 35 ετών. Εκεί επιδόθηκε με πάθος στη μελέτη των πατερικών κειμένων, στην πλούσια βιβλιοθήκη της Μονής.
Διαπίστωσε την γνησιότητα της ορθοδόξου πίστεως και έτσι απέβαλλε τις δυτικές δοξασίες και τις επιδράσεις του από τις άθεες ουμανιστικές ιδέες. Πήρε δε την απόφαση να κηρύξει, καταγγέλλοντας στους ορθοδόξους, τις παπικές κακοδοξίες, για να τους προφυλάξει από τις ανελέητες πιέσεις και την προπαγάνδα των παπικών στην Ελλάδα. Είναι γνωστό πως παπικοί και προτεστάντες «ιεραπόστολοι» (μισιονάριοι) ασκούσαν πιεστικό προσηλυτισμό στην Ελλάδα, καθ’ όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας. Κάνοντας συχνές περιοδείες στη Μακεδονία και στα βενετοκρατούμενα νησιά, κήρυττε με θέρμη την σώζουσα ορθόδοξη πίστη και στήριζε τους ορθοδόξους. Ασκούνταν στην αρετή και ήταν φιλακόλουθος, και δεν άργησαν να γίνουν γνωστές οι αρετές του και να εκτιμηθεί η μεγάλη μόρφωσή του. Στα 1515 ο μέγας ηγεμόνας της Μόσχας Βασίλειος Ιβάνοβιτς, γιός της Σοφίας Παλαιολογίνας, ζήτησε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο να μεταβεί στη Ρωσία ο λόγιος μοναχός Σάββας Βατοπεδινός, για να διορθώσει τα λειτουργικά βιβλία, την Αγία Γραφή και τα συγγράμματα των Πατέρων, τα οποία είχαν μεταφραστεί με σοβαρά λάθη παλιότερα. Όμως ο μοναχός Σάββας ήταν γέρος και άρρωστος και αντ’ αυτού στάλθηκε ο Μάξιμος.
Παίρνοντας μαζί του τους μοναχούς Νεόφυτο και Λαυρέντιο, οι οποίοι γνώριζαν τη ρωσική γλώσσα, έφτασαν στη Μόσχα στα 1518, γενόμενοι δεκτοί με τιμές από τον ηγεμόνα Βασίλειο και ανέλαβαν το επίπονο έργο τους. Πέρα από τις διορθώσεις, έκαμαν και νέες μεταφράσεις από την ελληνική στη ρωσική. Άρχισαν από το Ψαλτήρι, μαζί με τα σχόλια των Ελλήνων Πατέρων, το οποίο έγινε ενθουσιωδώς δεκτό από τους Ρώσους. Στη συνέχεια έκαναν μετάφραση και διορθώσεις στην Αγία Γραφή στους Αποστολικούς Κανόνες, στους Κανόνες των Οικουμενικών και Τοπικών Συνόδων, στις Ομιλίες του Ιωάννου του Χρυσοστόμου και σε πολλά λειτουργικά βιβλία.
Το έργο κράτησε 17 μήνες και ο Μάξιμος ζήτησε να γυρίσει στο Άγιον Όρος. Όμως η επιμονή του ηγεμόνα και των Ρώσων τον κράτησαν για πάντα στη Ρωσία, θεωρούμενος ως σπάνια πνευματική προσωπικότητα, χρήσιμη για την Εκκλησία και τη ρωσική κοινωνία. Όμως η διαμονή του στη μεγάλη αυτή χώρα δεν έμελλε να είναι ήρεμη. Ο Μάξιμος, εμφορούμενος από τη γνήσιο ορθόδοξο φρόνημα και από ελευθερόφρονα χαρακτήρα, άρχισε να στιγματίζει τα κακώς έχοντα στην ρωσική Εκκλησία και κοινωνία. Μάλιστα στα 1525, όταν αντιτάχτηκε στη κτήση μεγάλης μοναστηριακής περιουσίας, άρχισαν οι διώξεις εναντίον του. Επίσης, όταν έλεγξε τον νέο ηγεμόνα, διότι χώρισε τη νόμιμη σύζυγό του και παντρεύτηκε μια Λιθουανή παπική, συνελήφθηκε και κλείστηκε σε φυλακή, με ψεύτικες κατηγορίες, ότι δήθεν ήταν πράκτορας των τούρκων στη Ρωσία και πως υποδαύλιζε τη διακοπή σχέσεων του Οικουμενικού Πατριαρχείου με τη Ρωσική Εκκλησία. Του απαγόρευσαν μάλιστα και τη Θεία Κοινωνία! Πέρασε έξι φρικτά χρόνια στην πιο απάνθρωπη φυλακή της Ρωσίας, υπομένοντας τις φοβερές συνέπειες με ιώβειο υπομονή. Στα 1531 επαναλήφτηκε η δίκη, όπου τον καταδίκασε σε ισόβια κάθειρξη και κλείστηκε στη Μονή Ότροτς, κοντά στην πόλη Τβέρη. Όμως ο τοπικός επίσκοπος Δανιήλ του φέρθηκε με αγάπη και του απάλυνε τον πόνο. Σ
τα 1539 του επετράπη η Μετάληψη των Αχράντων Μυστηρίων. Μάταια Πατριάρχες, επίσκοποι και άλλες προσωπικότητες από την Ελλάδα και τις άλλες ορθόδοξες χώρες, προσπαθούσαν να τον απελευθερώσουν. Τελικά απελευθερώθηκε στα 1549 και απεσύρθη στη Μονή της Αγίας Τριάδος Ζαγκόρσκ, έξω από τη Μόσχα, όπου, τσακισμένος από τις κακουχίες, κοιμήθηκε ειρηνικά στις 21 Ιανουαρίου του 1560, σε ηλικία 90 ετών, αφήνοντας ένα τεράστιο συγγραφικό έργο. Στη συνείδηση του ρωσικού λαού θεωρούνταν άγιος και από τον 17 ο αιώνα, τον τιμούσαν ως μάρτυρας της Ορθοδοξίας. Όμως η επίσημη αγιοκατάταξή του έγινε το 1988. Η μνήμη του τιμάται την 21 Ιανουαρίου και τεμάχιο του ιερού του λειψάνου μεταφέρθηκε στην γενέτειρά του Άρτα το 1997.
ΑΓΙΟΣ ΜΑΞΙΜΟΣ: Ο ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Ως μια από τις σπουδαιότερες μορφές της Εκκλησίας μας συγκαταλέγεται και ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής. Μέγας θεολόγος, φιλόσοφος, ασκητής και ομολογητής της ορθόδοξης πίστης. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 580 από ευσεβείς και αριστοκράτες γονείς, γι’ αυτό απέκτησε σπουδαία μόρφωση στα εκεί ονομαστά πανδιδακτήρια. Η ευγενής καταγωγή του τον βοήθησε να ανέλθει σε σπουδαίες θέσεις στην διοίκηση του Κράτους. Σε ηλικία μόλις τριάντα ετών έγινε αρχιγραμματέας του αυτοκράτορα Ηράκλειου (610-641). Όμως πολύ γρήγορα διαπίστωσε πως οι κοσμικές εξουσίες έχουν εφήμερο χαρακτήρα και γι’ αυτό αποφάσισε να αφιερωθεί στην Εκκλησία. Αποσύρθηκε στη Μονή Φιλιππικού στη Χρυσούπολη και αργότερα στη Μονή Αγίου Γεωργίου στην Κύζικο, όπου έδειξε μεγάλο ζήλο για τη μοναχική ζωή και την άσκηση. Αλλά δεν έμελλε να απολαύσει την ήρεμη και ήσυχη μοναχική ζωή. Στις μέρες του η Εκκλησία σπαράσσονταν από την αίρεση του μονοθελητισμού, την οποία είχε υιοθετήσει ο αυτοκράτορας Ηράκλειος και ήθελε να την επιβάλλει στους ορθοδόξους πιστούς υπηκόους του. Σύμμαχοι του ο πατριάρχης Σέργιος και ο διάδοχός του Πύρρος. Η αίρεση του μονοθελητισμού ήταν προϊόν της προηγηθείσας αίρεσης του μονοφυσιτισμού, την οποία είχαν καταδικάσει η Δ΄ και η Ε΄ Οικουμενικές Σύνοδοι και αρνούνταν την πραγματική ενανθρώπηση του Θεού Λόγου. Ο μονοθελητισμός δίδασκε πως ο Χριστός δεν είχε δύο θελήσεις και ενέργειες, όπως δόξαζε η Εκκλησία, αλλά μία θέληση και ενέργεια, τη θεία. Η αιρετική αυτή πίστη είχε τεράστιες επιπτώσεις στη σωτηρία του ανθρώπου, διότι απέρριπτε την αληθινή ανθρώπινη υπόσταση του Χριστού και άρα την πραγματική σωτηρία του ανθρωπίνου γένους. Ο Ηράκλειος είχε λόγους να επιβάλλει την αίρεση αυτή, για την ενότητα του κράτους. Οι ανατολικές επαρχίες, Μέση Ανατολή και η Αίγυπτος ήταν μονοφυσίτες, και πίστευε πως με τον μονοθελητισμό θα τους ενέτασσε και πάλι στην εξουσία του, διότι είχαν τάσεις ανεξαρτητοποίησης. Ο άγιος Μάξιμος αντέδρασε σφόδρα κατά των ενεργειών αυτών του αυτοκράτορα. Με την αιτιολογία των βαρβαρικών επιδρομών, έφυγε το 626 από τη Μονή της Κυζίκου και πήγε στην Αφρική με τρεις μαθητές του, τους δύο Αναστάσιους και τον Θεόδωρο. Εκεί βρίσκει τον επίσκοπο Πύρρο, τον οποίο κατατρόπωσε σε δημόσιο διάλογο για τις αιρετικές του θέσεις. Ο Πύρρος δέχτηκε κατ’ αρχήν την ορθόδοξη διδασκαλία, αλλά αργότερα την αναίρεσε ξανά και έγινε πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως το 654. Στην Αφρική ο άγιος Μάξιμος γνώρισε και τον άγιο Σωφρόνιο μετέπειτα πατριάρχη Ιεροσολύμων, με τον οποίο ανάλαβαν κοινό αγώνα για την προάσπιση της Ορθοδοξίας. Το 646 μετέβη στη Ρώμη, όπου συνάντησε τον Πάπα Μαρτίνο Α΄, στον οποίο εξήγησε το πρόβλημα της Εκκλησίας στο Βυζάντιο. Μάλιστα κατόρθωσε να συγκαλέσει τη Σύνοδο του Λατερανού το 649, η οποία καταδίκασε την αίρεση του μονοθελητισμού και αναθεμάτισε όσους την ακολουθούν. Η απόφαση της Συνόδου ερμηνεύτηκε από τον διάδοχο του Ηρακλείου, επίσης αιρετικό, αυτοκράτορα Κώνστα Β΄ ως στάση κατά του κράτους και γι’ αυτό το 453 στάλθηκε απόσπασμα στη Ρώμη, το οποίο συνέλαβε τον άγιο Μάξιμο, τους τρείς μαθητές του και τον Πάπα Μαρτίνο και τους οδήγησε δέσμιους στην Κωνσταντινούπολη. Η τιμωρίες ήταν φρικτές, στον άγιο Μάξιμο και τους μαθητές του, τους έκοψαν τη γλώσσα και το δεξί χέρι και στον Πάπα τον εξόρισαν στη Χερσώνα και τον καταδίκασαν να ζει σε άθλιες συνθήκες. Ο άγιος Μάξιμος πέθανε τις 13 Αυγούστου του 662 φυλακισμένος το φρούριο Σχίμαρι Λαζικής. Λίγο αργότερα πέθαναν και οι μαθητές του, καθώς και ο εξόριστος Πάπας. Η Εκκλησία μας αναγνώρισε τους αγώνες του αγίου Μαξίμου, τον οποίο κατέταξε στους μεγάλους αγίους και του έδωσε τον τίτλο του ομολογητή. Το ίδιο έκαμε και για τους τρεις μαθητές του και για τον άγιο Μαρτίνο. Η διδασκαλία του αγίου Μαξίμου πηγάζει από τους αρχαίους Πατέρες της Εκκλησίας και από τις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων και εκφράζει απόλυτα τη γνήσια παράδοση. Ο Υιός και Λόγος του Θεού είναι της αυτής ουσίας του Πατρός και του Αγίου Πνεύματος, ο Οποίος έγινε άνθρωπος για τη σωτηρία του ανθρωπίνου γένους. Στο θενδρικό πρόσωπο του Σωτήρα Χριστού ενώθηκε η θεία με την ανθρώπινη φύση, χωρίς καμιά σύγχυση, αλλοίωση και τροπή. Στο πρόσωπο του Χριστού υπήρχαν επίσης και δύο θελήσεις, όπως και δύο ενέργειες, η θεία και η ανθρώπινη. Χάρις στην τέλεια αυτή ένωση των δύο φύσεων και τη λειτουργία των δύο θελήσεων και ενεργειών συντελέστηκε η σωτηρία του ανθρωπίνου γένους. Αντίθετα, ο μονοφυσιτισμός, αρνούμενος την πραγματική ενανθρώπιση του Θεού, και ο μονοθελητισμός, αρνούμενος την ανθρώπινη θέληση, δηλαδή την ελεύθερη θέληση του ανθρώπου να σωθεί, καθιστά τη σωτηρία θεωρητική και όχι πραγματική, όπως δοξάζει η Ορθοδοξία μας. Η ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδος (680) στηρίχτηκε και ανάπτυξε τη θεολογία του αγίου Μαξίμου. Ο άγιος Μάξιμος ανήκει επίσης στους μυστικούς θεολόγους. Με τη δική του φωτισμένη συμβολή, κατόρθωσε να μεταστοιχειώσει τον νοσηρό μυστικισμό του νεοπλατωνισμού, που ήταν διάχυτος στην εποχή του, όπως λ.χ. στα περίφημα «Αρεοπαγιτικά Συγγράμματα», σε ορθόδοξη θεολογία. Σε εμπειρική, δηλαδή, εσωτερική βίωση της παρουσίας και των ενεργειών του Θεού, απαλλαγμένη από κάθε νοησιαρχία, η οποία δεν έχει θέση στη θεολογία των Πατέρων της Εκκλησίας μας και στους βυζαντινούς θεολόγους. Είναι ακόμα ο θεμελιωτής της αποφατικής θεολογίας, ο ορθόδοξος τρόπος προσέγγισης του μυστηρίου της Θεότητας. Το απέραντο συγγραφικό έργο του αγίου Μαξίμου αποτελεί μέχρι σήμερα πηγή μελέτης και βίωσης της ορθόδοξης πνευματικότητας. Η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του στις 21 Ιανουαρίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου